Historia fabryki na Kujawach - Zakłady Tłuszczowe Kruszwica lata 1956-2017

Już w 1949 roku zapadła decyzja o potrzebie budowy w Polsce, fabryki przemysłu tłuszczowego. Kujawska fabryka została wpisana w plan sześcioletni i już 1956 roku nastąpiło jej otwarcie. Był to nowoczesny zakład, posiadający duże możliwości rozwoju. Położenie nad jeziorem Gopłem oraz możliwość kooperacji w zakresie energii parowej z położoną w sąsiedztwie cukrownią sprzyjały dalszemu rozwojowi zakładu.

Kruszwica była więc idealną lokalizacją, ze względu na znakomite gleby pod uprawę rzepaku, którego używano początkowo do produkcji oleju. Wybudowano elewator o wysokości 42 metrów, silosy, postawiono budynek tłoczni i ekstrakcji oraz bocznicę kolejową. Zakład wybudowano w okolicy Cukrowni Kruszwica. Pierwsze urządzenia sprowadzono z NRD, a maszyny do ekstrakcji pochodziły ze Szwajcarii. Początkowo zakład produkował tylko olej surowy.

Do 1963 roku rozbudowano i zmodernizowano Fabrykę, powstały nowe silosy, rafineria, margarynownia i utwardzalnia, a także dział elektrolizerni do wytwarzania wodoru, dział tlenowni oraz budynki zaplecza technologicznego oraz biurowiec ze świetlicą. Maszyny w tym okresie sprowadzano między innymi z Wielkiej Brytanii. Produkowano 30 tysięcy ton margaryny rocznie, transportowane w zakresie fabryki. Rzepak sprowadzano nie tylko z Kruszwicy ale także z innych terenów Polski. Najbardziej znane produkty wychodzące w tym czasie to: „Mleczna” i „Palma”.

W latach 70-tych dokonano kolejnej rozbudowy Zakładu w Kobylnikach koło Kruszwicy (wybudowano baterię silosów na nasiona), nową olejarnie. WW roku 1973 wzniesiono dział produkcji masła roślinnego, rozbudowano dział rafinerii, zwiększono zdolność produkcyjną. W 1978 roku powstała remiza zakładowa straży pożarnej.

W 1980 roku zatrudnienie w fabryce znajdowało 2 tysiące ludzi. W tym czasie Zakład wypuszczał na rynek „masło roślinne” w plastikowym pudełku. Dokonano kolejnej rozbudowy, tym razem w Kobylnikach. W drugiej połowie lat 80-tych powstały: bateria silosów, oczyszczalnia ścieków, rafineria przerobowa, zainstalowano nową linie produkcyjną do wytwarzania margaryn, zmodernizowano bazę transportową. Rozpoczęto akcję reklamową, promocję produktów.

W 1995 roku Kujawski Zakład przemysłu Tłuszczowego przekształcono w spółkę akcyjną Skarbu Państwa o nazwie Zakłady Tłuszczowe Kruszwica (Niepodległości 42). Akcję spółki znalazły się na Giełdzie Papierów Wartościowych. W 1997 roku rozpoczęto proces prywatyzacji bezpośredniej przedsiębiorstwam inwestorem został Cerol Holding, który kupił 46 procent udziałów ZT Kruszwica i udostępnił licencję know-how. W latach 90-tych rozbudowano zakład w Kobylnikach, wybudowano kotłownie pary technologicznej. Firma od 2000 roku stała się jedną z 500 firm w rankingu polskich firm, zajmując miejsca 100-250. W 2002 roku wykupione zostały kolejne akcję firmy. Holenderska grupa Bunge stała się właścicielem zakładu. W następnych latach Zakład umacniał swoją pozycję na rynku.

Dziś Zakłady Tłuszczowe Kruszwica S.A. to największy w Polsce i jeden z największych w Europie Środkowej przetwórca nasion oleistych i producent tłuszczów roślinnych, specjalizujący się w produkcji olejów butelkowanych, margaryn, tłuszczów dla branży piekarniczo-cukierniczej oraz produktów dla sektora biopaliw i przemysłu paszowego.

Zakład wykorzystuje naturalne surowce roślinne i unowocześnia proces produkcji, inwestując w rozwój technologii. Działalność ZT Kruszwica S.A. prowadzona jest w dwóch zakładach produkcyjnych: Kobylnikach koło Kruszwicy oraz Brzegu.

Większościowym udziałowcem ZT Kruszwica S.A. jest Bunge – globalny koncern rolno-spożywczy, prowadzący swoją działalność w ponad 40 krajach świata i zatrudniający ponad 35 tysięcy pracowników. Bunge Limited jest spółką notowaną na nowojorskiej giełdzie papierów wartościowych (NYSE-BG) z centralą operacyjną w White Plains, w stanie Nowy Jork, w Stanach Zjednoczonych.

Spółka Bunge powstała już w 1818 roku w Amsterdamie, pierwotnie specjalizowała się w handlu zbożem. Obecny, zintegrowany model biznesowy firmy, obejmuje: produkcję nawozów, uprawę i przetwórstwo płodów rolnych, produkcję i dystrybucję produktów spożywczych. Bunge funkcjonuje w ramach globalnej sfery przetwórczej, integrując obszary o intensywnej produkcji rolnej z kluczowymi globalnymi rynkami konsumpcji spożywczej.

W Polsce Bunge prowadzi swoją działalność poprzez:ZT Kruszwica S.A. – zakłady w Kobylnikach k. Kruszwicy oraz Brzegu, biuro w Warszawie (większościowy pakiet akcji) i Bunge Polska sp. z o.o. – zakład w Karczewie, k. Warszawy (jedyny właściciel), terminal przeładunkowy w Świnoujściu (jedyny właściciel).

Kruszwickie Zakłady Tłuszczowe są jedną z najbardziej rozpoznawalnych marek na polskim rynku. Najbardziej znane produkty na Kujawach, to oczywiście "Olej Kujawski", "Olej Bartek", "Smakowita" i "Zwykła margaryna z Kruszwica".

Materiały zebrał Bartłomiej Grabowski, źródła:

Kruszwica, Zarys monograficzny, pod red. J. Grześkowiaka, Toruń 1965 r.
https://www.bunge.com/
https://ztkruszwica.pl/pl/o-nas
https://www.bankier.pl/inwestowanie/profile/quote.html?symbol=KRUSZWICA
http://www.krs-online.com.pl/zaklady-tluszczowe-kruszwica-s-a-skrot-zt-krs-17903.html
https://www.biznesradar.pl/wiadomosci/KRUSZWICA
http://www.lista500.polityka.pl/companies/show/1245
Fot. 1) Zakłady Tłuszczowe lata 60-te XX wieku, autor C. Woźny, fot. 2) ZT Kruszwica około roku 1956, z: fotopolska.eu, Fot. 3) ZT Kruszwica lata 70-te XX wieku, z: NK.pl Z. Małys, galeria SP 2 Kruszwica, fot. 4) ZT Kruszwica lata 80-te, z: NK.pl Z. Małys, galeria SP 2 Kruszwica.