Początek lata w Kruszwicy. Jakie temperatury nam towarzyszyły od 1951 roku?

Choć czerwiec jeszcze trwa, wielu z nas zastanawia się, czy nie jest on wyjątkowo chłodny w porównaniu do lat ubiegłych. Okazuje się, że niekoniecznie, choć dane w tej sprawie można porównywać na różne sposoby.

Najbliższe Kruszwicy i najlepiej udokumentowane dane na przestrzeni lat 1951–2025 pochodzą ze stacji w Toruniu. Dla celów klimatycznych i publicystycznych są wystarczająco bliskie.

Obecnie, od 1 czerwca do 21 czerwca, średnia dobowa temperatura dla naszego regionu (Kujawy, Inowrocław – Kruszwica), na podstawie zebranych danych, wynosi około 17,24°C. To wartość arytmetyczna obliczona z codziennych średnich. Najwyższa średnia maksymalna to 21,95°C. Średnia temperatura minimalna (czyli najniższa dzienna) w dniach od 1 do 21 czerwca 2025 roku wyniosła około 12,52°C.Czy zatem słusznie oceniamy, iż obecny czerwiec jest chłodniejszy niż lata ubiegłe?

Obserwując czerwcowe dane pogodowe z lat 1951–2025 dla naszego regionu, wynika, że najwyższa średnia temperatura maksymalna w czerwcu miała miejsce w 2019 roku i wynosiła aż 28,9°C. Wcześniej natomiast wyjątkowo wysoką temperaturę odnotowano w 1979 roku (26,4°C) oraz w 2021 roku (26,4°C). Nieco mniejszą temperaturę zanotowano w 1964 roku (26°C). Na co jednak warto zwrócić uwagę – kolejne pozycje wskazują na temperatury poniżej 26°C, ale odnotowywano je głównie w ostatnich latach (2022, 2023, 2016, 2018, 2007, 2024).

Liczona do 21 czerwca 2025 roku średnia temperatura na tle innych lat faktycznie nie jest wysoka. Trzeba pamiętać jednak, że czerwiec jeszcze trwa. Dane mogą ulec zmianie. 

Czy wcześniej bywało chłodniej w czerwcu niż obecnie? Tak. Najniższe temperatury odnotowano choćby w 1955 roku (8,1°C), 1958 (8,6°C), 1976 (8,6°C), 1962 (8,7°C). Obecnie przeliczona przez nas średnia minimalna temperatura dla regionu jest zbliżona do wyników z 1964 roku (12,5°C), 2016 roku (12,6°C) czy 2024 (12,9°C).

Temperatura rośnie – to fakt

Spójrzmy jeszcze na wykresy dotyczące temperatur w regionie. Krytycy tematów obejmujących problemy klimatyczne uważają, że klimat się nie zmienia. Nie jest to prawda. Oczywiście w poprzednich badaniach obejmujących lata 1951–2025 zdarzały się anomalie dotyczące wzrostu temperatury.

Wysokie temperatury pojawiają się jednak głównie w naszych czasach, a więc w latach 2000–2025. Obecnie najcieplejszym rokiem był zdecydowanie 2019 rok. Średnia temperatura roczna dla stacji w regionie wyniosła 10,5°C, a blisko tego wyniku były również lata: 2023, 2018, 2020, 2015, 2000, 2014 i 2022.

„Rok 2019 był najcieplejszym w historii pomiarów meteorologicznych w Polsce, a historia ta jest bardzo długa. Średnia temperatura dla obszaru całej Polski wynosiła 10,2 stopnia Celsjusza. Przekroczona została bariera 10 stopni – nigdy w historii tej wartości nie przekroczono. Do tej wartości należy się ustosunkować na tle okresu 1851–2020, czyli na tle okresu, który jest uznawany za czas instrumentalnych pomiarów prowadzonych równomiernie na tle całego globu, posługuje się nim IPCC. W tym przedziale czasowym nie znajdujemy w Polsce roku cieplejszego, a ostatnie dwie dekady są najcieplejszymi dekadami w historii pomiarów.”– tak o roku 2019 na portalu energetyka24.com mówił profesor Mirosław Miętus.(link)

Dla stacji w naszym regionie ciepły był także 1989 rok i 1990. W tych dwóch latach średnia temperatura wynosiła około 9,6°C. Główną przyczyną tego były wyższe temperatury w zimowych miesiącach jak styczeń, luty i marzec.

Średnia roczna dla stacji w regionie

Średnia temperatura w czerwcu dla stacji w regionie

Wnioski dla temperatury w regionie

Początkowe wartości (lata 1950–1980) oscylują głównie wokół 7–8,5°C. Od około lat 90. XX wieku zauważalny jest systematyczny wzrost średniej rocznej temperatury, zwłaszcza po roku 2000. W ostatnich latach (2020–2024) temperatury roczne regularnie przekraczają 10°C, a w 2024 roku osiągnęły rekordowy poziom powyżej 11°C.

Rok 2024 jest najcieplejszy w całym zestawieniu, z wartością przekraczającą 11°C. Inne bardzo ciepłe lata to: 2019, 2020, 2022 i 2023, co potwierdza silny efekt ocieplenia w ostatniej dekadzie. W okresie 1951–1990 występuje spora zmienność roczna, ale bez wyraźnego trendu wzrostowego. Najzimniejsze lata pojawiły się w latach 50. i 60. – w jednym roku temperatura spadła nawet poniżej 6°C (około 1956 r.).

Po 1988 r. obserwujemy niemal stały wzrost, co jest zgodne z globalnym trendem ocieplenia. Przejście z typowych rocznych średnich ok. 8°C do obecnych powyżej 10°C zajęło zaledwie kilka dekad.

Takie dane są dowodem lokalnego efektu globalnego ocieplenia. Choć klimat w Toruniu jest umiarkowany, wzrost o ponad 2°C w skali średniorocznej to ogromna zmiana. Ma to konsekwencje dla rolnictwa, zdrowia, funkcjonowania ekosystemów i zużycia energii (np. klimatyzacja latem, ogrzewanie zimą).

Średnia roczna temperatura w Toruniu wzrosła w ciągu 70 lat o około 3°C, z poziomu około 8°C do ponad 11°C. Najcieplejsze lata w historii pomiarów przypadają na ostatnią dekadę, co jest wyraźnym znakiem postępującego ocieplenia klimatu. Jeśli trend się utrzyma, możliwe są dalsze rekordy cieplne i zmiany w lokalnym klimacie Kujaw.

Sam czerwiec w regionie toruńsko-kujawskim ocieplił się wyraźnie od połowy XX wieku. Podczas gdy w latach 1951–1990 średnie temperatury czerwca często nie przekraczały 17°C, obecnie wartości powyżej 18°C są standardem, a ekstremalne ciepło – jak w 2019 roku – staje się realnym zagrożeniem. 

[ZT]43318[/ZT]

[ZT]43311[/ZT]