Z końcem sierpnia Cukrownia Kruszwica rozpoczyna kampanię cukrowniczą.
Tradycyjnie o jej prawidłowy przebieg modlono się w Parafii św. Teresy od Dzieciątka Jezus.
W minioną niedzielę (25.08) w parafii św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Kruszwicy odbyła uroczysta Msza Święta. Tradycyjnie cukrownicy modlili się o błogosławieństwo. Eucharystii przewodniczył proboszcz ks. kan. Wojciech Danecki.
Cukrownia Kruszwica rozpocznie kampanię 31 sierpnia razem z Dobrzelinem i Malborkiem. Dziś (26.08) kampanię rozpoczyna Cukrownia Nakło, a jutro Kluczewo.
Jako ostatnie do kampanii przystąpią Krasnystaw i Werbkowice.
- Cena buraków kontraktowanych o zawartości cukru 16% w kampanii cukrowniczej w 2024 roku wynosi 46,5 euro netto za 1 tonę, natomiast buraki nadwyżkowe są w cenie 100 zł netto za 1 tonę - podaje KGS.
[FOTORELACJA]4272[/FOTORELACJA]
[ZT]35159[/ZT]
Dołącz do nas na Facebooku!Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i fotorelacje. Jesteśmy tam, gdzie nasi czytelnicy!
Kruszwicka cukrownia oraz żelazna kolej miały wpływ na rozwój kujawskich miast
Nie myli się ten, który słusznie łączy rozwój kujawskiego rolnictwa z rozwijającą się komunikacją kolejową i drogową oraz licznie powstałymi na Kujawach cukrowniami.
Miały one ogromny wpływ na rozwój takich miejscowości jak Kruszwica czy Dobre.
Dziś wiele osób nie docenia korzyści płynących z istnienia komunikacji kolejowej. Faktem jest jednak to, że Kujawy, a właściwie powiat inowrocławski, przeżył swój dynamiczny rozwój w latach gdy uruchomiono kolej żelazną z Poznania do Torunia oraz Bydgoszczy. Stało się to w latach 1871-72. Inowrocław dzięki tym zabiegom połączony został w 1882 roku z Mątwami (port z Notecią), Pakością (1887-88). Stosunkowo najpóźniej połączenie kolejowe uruchomiono do Kruszwicy (1888-89).
Pocztówka z Kruszwicy. Na lokomotywie fragment zdjęcia wykonanego z wieży kościoła ewangelickiego.
Komunikacja sprowokowała powstanie aż sześciu kujawskich cukrowni. W 1875 roku otworzono cukrownię w Janikowie. 1879 rok to Mątwy i Wierzchosławice. 1880 rok datuje się cukrownia w Pakości. W podobnym czasie powstała cukrownia kruszwicka.
Kruszwica, widok na cukrownię od strony kolegiaty.
W grudniu 1880 roku powstało Towarzystwo Akcyjne Cukrownia „Kruszwica”, którego założycielem byli właściciele majątków ziemskich, gospodarstw chłopskich oraz kupcy oraz przemysłowcy z okolic Inowrocławia i Kruszwicy. Jeszcze w tym samym roku rozpoczęto budowę fabryki, przy współpracy fabryki w Sudenburgu, który cukrownię wybudował i który zlokalizował obiekty budowli w miejscu północno-wschodnim od centrum miasteczka Kruszwica, w miejscu gdzie stwierdzono najlepsze warunki nowoczesnego budownictwa terenowego.
Rok później czyli 19 grudnia 1881-82 rozpoczęła się pierwsza kampania cukrownicza, a zakończyła się 11 lutego 1882 roku. Przerabiając w tym okresie 15.709 ton buraków cukrowych o polaryzacji 10,11% i przerobie dobowym 3.378 q. Zakład systematycznie się rozwijał, zwiększając swoje zdolności produkcyjne. Zmianie uległ również układ produkcyjny.
W 1883 roku powstała cukrownia w Tucznie. Tutaj warto dodać, że podobnie jak w przypadku Kruszwicy, wszystkie cukrownie były spółkami akcyjnymi na bazie kapitału niemieckiego. Wpływ lokalnych cukrowni był widoczny na zmianach jakie wprowadzano w gospodarstwach. Powoli z kujawskich ziem znikały gospodarstwa ekstensywne. Są to majątki rolnicze które charakteryzują się niskim nakładem pracy, kapitału lub innych zasobów na jednostkę powierzchni uprawy lub hodowli. W gospodarstwach ekstensywnych dąży się do uzyskania produkcji głównie poprzez wykorzystanie naturalnych zasobów, takich jak żyzność gleby czy dostępność wody, bez znaczącego wsparcia w postaci nawozów, pestycydów, maszyn czy innych technologii.
Cechami charakterystycznymi takich gospodarstw były niskie nakłady inwestycyjne, większe powierzchnie, mniejsza zależność od technologii oraz zależność od warunków naturalnych i niska produktywność. Miejsce tych gospodarstwa zajęły gospodarstwa intensywne, które charakteryzowały się wysokim nakładem pracy, kapitału, technologii i innych zasobów na jednostkę powierzchni uprawy lub hodowli. W gospodarstwach intensywnych dążyło się do maksymalizacji produkcji i wydajności poprzez zastosowanie zaawansowanych technologii, nawozów, pestycydów, maszyn i innych narzędzi.
Doświadczenia jakie prowadzono na glebach zaczęły systematyzować i wskazywać jakie gleby są odpowiednie do hodowli bydła, jakie dla uprawy warzyw, a jakie charakteryzują się głęboką warstwą rodzajną. Czarnoziem był idealny na uprawę buraka cukrowego. Doświadczenia z glebami przeprowadzano m.in. w Siemionkach, Lachmirowicach, Jarontach oraz Żegotkach i Skotnikach.
Początki uprawy buraka cukrowego nie były takie proste ani łatwe. Rolnik z Kujaw Zachodnich dopiero rozpoczynał swoją przygodę z uprawą buraka. Dzięki pomnażanemu majątkowi, szybko rozwijał swoje możliwości. Inwestował i zdobywał wiedzę.
Nieco inaczej sytuacja wyglądała na Kujawach Wschodnich. Istniała co prawda komunikacja kolejowa na odcinku Warszawa-Bydgoszcz (1859-60) ale nie miała większego znaczenia i nie wpłynęła na powstanie cukrowni jeszcze długo po cukrowniach z Kujaw Zachodnich. Utrudniało działania zmierzające do powstania polskich placówek przemysłowych prawo rosyjskie. Zaborca skutecznie uniemożliwiał powstanie zrzeszeniom i związkom przemysłowym (takim jak w zaborze pruskim). Działania te były jeszcze wyraźniejsze gdy była mowa o próbie powstania takich inicjatyw przy pograniczu.
Jak łatwo się domyśleć sytuacja ta powodowała, że gospodarstwa we wschodniej części Kujaw były ekstensywne. Wciąż królowała trójpolówka, a powszechnie stosowano hodowlę owiec. Na polu Kujawiaka ze wschodniej części występowały ziemniaki, bardziej jako pokarm dla bydła. Uprawa buraka cukrowego postępowała powoli. Ze wschodniej części Kujaw oddawano je do dość odległej cukrowni w Kruszwicy. Kruszwicka cukrownia swoim dostawcom z zaboru rosyjskiego pobudowała kolejkę wąskotorową do komory celnej w Bronisławiu.
Druga z cukrowni, gdzie buraki z Kujaw Wschodnich można było oddać to oczywiście Brześć Kujawski. Łatwo nie było. Zwłaszcza jesienią kiedy tereny były
mokre i trudne do przebycia. Oprócz warunków pogodowych swoje dokładała biurokracja na przejściu granicznym rosyjsko-pruskim
Życie na pograniczu między zaborami nie było w ogóle łatwe. Z punktu widzenia strategicznego rząd rosyjski i sztab generalny utrudniał powstanie na pograniczu dróg brukowanych oraz bitych. Wróg przecież mógł zawsze skorzystać z nich gdyby doszło do wojny. Zmieniło się to za sprawą wojny rosyjsko-japońskiej. Okazało się, że brak kolejowych połączeń, nie musi oznaczać, że wróg spowolni swoje ruchy. Zmiana sposobu myślenia zaowocowała powstaniem cukrowni w Dobrem oraz przeprowadzenie kolejki wąskotorowej z Nieszawy do Dobrego. Stało się w 1907 roku kiedy powstało tamtejsze Towarzystwo Akcyjne.
[ZT]26541[/ZT]
Założycielami „Spółki Akcyjnej cukrowni Dobre" byli Józef Biesiekierski, właściciel majątku Płowce, Józef Czernicki, właściciel majątku Dobre, Mieczysław Rudnicki,
właściciel majątku Biskupice, Stanisław Rudnicki, właściciel l majątku Klonowo, Apolinary Dzierzbicki, oraz dwaj gospodarze, Szczepan Benedykciński i Józef Pańka.
Zgodnie z kosztorysem przedstawionym na walnym zebraniu okolicznych rolników w l majątku. Pierwotny kapitał zakładowy określono na 500 000 rubli i rozłożono na 2000 akcji po 250 rubli. W przewidywaniach zaś zapewniano, że w krótkim czasie cukrownia się rozwinie i rozbuduje i będzie produkcję buraków z 5000 morgów nowopolskich zbierano deklaracje po 100 rubli od morgi od rolników akcjonariuszy.
Poczyniono ogromny wysiłek aby owy biznes rozkręcić. Doprowadzono do 5000 morgów plantacji i do pół miliona rubli w gotówce i w wekslach, które spłacono w przeciągu pięciu lat za pomocą dostarczonych do cukrowni buraków, przez co każdy plantator stał się współwłaścicielem cukrowni. W ten sposób powstała w 1907 r. w kraju pierwsza cukrownia o charakterze czysto rolniczym, niezależna od wpływów wielkiego kapitału krajowego i zagranicznego.
[FOTORELACJA_LISTA]3282[/FOTORELACJA_LISTA]
Koniec części I.
[ZT]26553[/ZT]
[ZT]26511[/ZT]
Cukrownia jest jednym z najstarszych zakładów w Kruszwicy, powstała w 1880 roku i od samego początku stał się ważnym ośrodkiem gospodarczym zatrudniającym dużą ilość robotników, co w okresie zaborów przyczyniło się do kształtowania świadomości narodowej wśród załogi a także poczucia klasowego. Na początku była to spółka akcyjna. Poniżej archiwalny materiał Nadgoplańskiego Towarzystwa Historycznego wzbogacony nowymi zdjęciami Narodowego Archiwum Cyfrowego.
W popularnym Narodowym Archiwum Cyfrowym udostępniono nowe zdjęcia Wojskowej Agencji Fotograficznej. Tym razem dotyczą one kruszwickiej cukrowni. Zdjęcia datowane są na okres od 1947 do 1955 roku.
[FOTORELACJA]3572[/FOTORELACJA]
W 1975 roku po Nacjonalizacji Przemysłu Cukrownia weszła w skład Zjednoczenia Cukrowni Pomorskich z siedzibą w Toruniu. Po reorganizacji przemysłu cukrowniczego w 1975 roku weszła w skład Przedsiębiorstwa Państwowego „Cukrownie Bydgoskie” z siedzibą w Inowrocławiu. Uzyskane w 1990 roku osobowości prawnej umożliwiło funkcjonowanie cukrowni jako samodzielnego przedsiębiorstwa. Pod koniec 1994 roku zakład przeżywał znaczne trudności finansowe, które dzięki postawie załogi oraz wprowadzeniu przez zarząd niezwykle rygorystycznego planu naprawczego, udało się przezwyciężyć do końca 1995 roku. W 1995 roku cukrownia została przekształcona w jednoosobową Spółkę Skarbu Państwa, a w roku następnym weszła w skład Poznańsko-Pomorskiej Spółki Cukrowej w Poznaniu, która przejęła 51 % akcji. Kolejnym krokiem przekształceń było powstanie Krajowej Spółki Cukrowej, do której Cukrownia „Kruszwica” należy, a przypada to na rok 2002.
W grudniu 1880 roku powstało Towarzystwo Akcyjne Cukrownia „Kruszwica”, którego założycielem byli właściciele majątków ziemskich, gospodarstw chłopskich oraz kupcy oraz przemysłowcy z okolic Inowrocławia i Kruszwicy. Jeszcze w tym samym roku rozpoczęto budowę fabryki, przy współpracy fabryki w Sudenburgu, który cukrownię wybudował i który zlokalizował obiekty budowli w miejscu północno-wschodnim od centrum miasteczka Kruszwica, w miejscu gdzie stwierdzono najlepsze warunki nowoczesnego budownictwa terenowego.
Rok później czyli 19 grudnia 1881-82 rozpoczęła się pierwsza kampania cukrownicza, a zakończyła się 11 lutego 1882 roku. Przerabiając w tym okresie 15.709 ton buraków cukrowych o polaryzacji 10,11% i przerobie dobowym 3.378 q. Zakład systematycznie się rozwijał, zwiększając swoje zdolności produkcyjne. Zmianie uległ również układ produkcyjny.
Kruszwica należąca pod względem etnograficznym i administracyjnym do Wielkopolski w zaborze pruskim, wchodzi w skład 23 cukrowni na tej ziemi. Jak już wiadomo jej data powstania to rok 1880/1881. Plan sytuacyjny był dogodny obejmował bowiem posesje, oraz możliwości rozbudowy od głównej ulicy zwanej w roku 1880/81 ul. Główną, a z chwilą powstania państwowej linii kolejowej ul. Kolejową. Cukrownia w pierwszych latach swojego istnienia nie posiadała odpowiednich arterii transportowych i stąd też wysokie koszty zwożenia buraków, węgla. Zostały budowane w pośpiechu kolejki wąskotorowe. W roku 1905 długość linii wąskotorowej wynosiła 120 km. Na różnych odcinkach wybudowano drogi i trakty, a przy jeziorze Gopło zbudowano przystań. Dużym udogodnieniem było zbudowanie w roku 1889 kolei państwowej na odcinku Inowrocław-Kruszwica, był to transport towarowo-osobowy, oraz bardzo znacząca budowa mostu żelaznego przez jezioro Gopło. Ulepszono drogi polne wiodące z Kruszwicy w kierunku Inowrocławia i Chełmc, kładąc nawierzchnie bruku.
Przedmiotem działalności przetwórczej cukrowni był i jest burak cukrowy. Cukrownia Kruszwica zakłada plantacje dwóch typów, a mianowicie buraka cukrowego i buraka półcukrowego. Z biegiem lat plantacja buraka półcukrowego zanika ze względu na warunki glebowe i niewystarczającą ilość zawartości cukru.
Środowisko geograficzne wokół j. Gopła jest częścią składową pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej, na której istnieją denne płaskie stoki. Występują także typy moreny dennej falistej osiągającej wysokość 80-90 m npm. Również na południowym krańcu Gopła i po jego bokach występują sandry (starsze i młodsze) zbudowane głównie z piasków ziarnistych. Różnorodne ukształtowanie pradoliny łańcucha Jezior Goplańskich jest bardzo urozmaicone. Rejon nadgoplański tworzy własny typowy mikroklimat sprzyjający wegetacji roślinnej, korzystnie wpływający na rozwój buraka pastewnego i cukrowego. Stosunki hydrograficzne mają niemały wpływ na nawodnienie ziemi zlewni jeziora Gopła (dorzecze Noteci, Warty i Odry) i na jakość wegetacji roślinnej.
Według oceny gleboznawców na obszarze ziemi jeziora Gopła można ująć gleby w kilku kompleksach a mianowicie:
1- gleby brunatne wytworzone z glin zwałowych i naiłowych – lekkie i średnie;
2- gleby bielicowe wytworzone z glin zwałowych oraz z piasków naglinowych i naiłowych;
3- gleby bielicowe wytworzone z piasków słabo gliniastych;
4- gleby bielicowe wytworzone z piasków gliniastych;
5- gleby bielicowe wytworzone z gliny zwałowej oraz piasków naglinowych i naiłowych;
6- ziemie czarne wytworzone z piasków;
7- ziemie czarne wytworzone z glin i iłów różnego pochodzenia;
Poza wymienionymi typami gleb, Kujawy posiadają jeszcze wysoce urodzajne gleby zwane czarnoziemy Kujawskie. Gleby te są bardzo zasobne w składniki pokarmowe dla roślin.
Drogą długoletniej selekcji hodowlanej uzyskano następujące grupy : burak pastewny, burak żółty, burak czerwony i burak cukrowy. Nazwa cukier wywodzi się z języka arabskiego i włoskiego, tworzy grupę słodko smakujących węglowodanów, które znajdują się w roślinach i zwierzętach. Cukier można również tworzyć sztucznie z krochmalu i różnych komórek. Gatunki cukru: cukier trzcinowy, cukier buraczany, cukier owocowy, cukier gronowy, cukier mleczny i cukier z mąki ziemniaczanej. Największe jednak znaczenie i wartości posiadają dwa gatunki cukru: trzcinowy i buraczany, które występują w trzcinie i burakach cukrowych. Oba gatunki pod względem chemicznym tworzą ten sam składnik. Lecz jeśli przedstawimy produkcje obu gatunków cukru w liczbach to należy stwierdzić, że cukier trzcinowy w wyścigu produkcyjnym poważnie wyprzedza (ilościowo) cukier buraczany.
W 1938 r. Powierzchnia uprawy buraków cukrowych w Europie z wyłączeniem terenów należących do ZSRR wynosiła 1.837.000 ha, w ZSRR 1.180.000 ha, w USA 376.000 ha. Od tego roku liczby te ulegają wzrostu, gdyż wzrasta powierzchnia plantacji buraków. Przed II wojną światową na terenach objętych obecnymi granicami Polski obszar pod uprawę buraka cukrowego wynosił przeciętnie 225 tys. ha. W 1949 r. wzrósł do ok. 250 tys. ha. W roku 1955 r. liczba wzrosła do 391 tys. ha. W 1960 r. wyniosła 400,9 tys. ha. W 1962 r. 430 tys. ha. Konsumpcja cukru w przeliczeniu na jednego mieszkańca wynosiła w Polsce:
1939 – 12,3 kg
1949 – 19 kg
1955 – 24 kg
1960 – 27,9 kg
1961 – 30,6 kg
W latach 1880-1914 obok czynników naturalnych, korzystnych w rozwoju rolnictwa osiągnięto wskaźniki wynikowe zbliżone do najwyższych wskaźników ówczesnego poziomu rolnictwa Europy zachodniej. W rezultacie takiego stanu rzeczy, rolnictwo ziem polskich stanowiło czołowe miejsce, a w przemyśle rolnym gałąź przemysłu cukrowniczego zajmowała niebagatelną pozycję. Było w zasadzie kilka przyczyn natury technologicznej wpływających korzystnie na ten stan rzeczy:
a- rozwój dróg bitych
b- budownictwo kanałów wodnych
c- rozwój komunikacji wodnej
d- rozwój i rozbudowa sieci kolei szeroko i wąskotorowych dzięki czemu został rozwiązany istotny problem transportu surowca
W 1894 nastąpiła pierwsza przebudowa Cukrowni i zwiększenia mocy przerobowej do 15.000 q na dobę. Zasługuje na to fakt zainstalowania specjalnego działu do ocukrzania melasu, a pracującego od 1902.
W 1929 przeprowadzono drugą z kolei przebudowę fabryki – wybudowano kotłownię, turbinownię / eliminując maszyny parowe / suszarnię wysłodków, stację pomp wodnych, magazyn wysłodków suszonych, zelektfikowano cukrownię i przegrupowano poszczególne działy podnosząc przerób dobowy do 20.000 q. Areał plantacyjny Cukrowni wahał się w dość szerokich granicach – i tak w roku 1881 wynosił 800ha, a w okresie przed I wojną światową do 6.500 ha. Poczynając od roku 1931 areał plantacyjny utrzymywał się w granicach od 2.700. Największy jaki osiągnięto to 7.610 ha w roku 1954. Od początku istnienia Cukrowni wydajność z ha wynosiła od 200 q do ponad 300 q/ha, najniższy osiągnięty plon w historii Cukrowni wynosił 150 q/ha w roku 1945.
W roku 1881 do 1907 następował wzrost polaryzacji od 10,11 do 18 %. W latach późniejszych polaryzacja wahała się w granicach 17-20 %. Najwyższa polaryzacja przypada na okres powojenny i wynosiła w 1953 r 20,34 %. Natomiast od roku 1956 jest obserwowany spadek zawartości cukru w buraku. Zasługuje na uwagę czas trwania kampanii. Od 1910 roku zaczynano kampanię już we wrześniu (nawet w pierwszej połowie) a kończono w styczniu a nawet w lutym. Na okres ten przypada najdłuższa kampania trwająca 154 dni od 2 września do 2 lutego w latach 1895-96.
W latach następnych daje się zauważyć skrócenie czasu kampanii, a w latach 1931 – 1939, czas ten wynosił tylko 30-40 dni. W latach 1895 – 1913 przerabiano średnio powyżej 1,5mln q. Na ten właśnie okres przypada największa ilość przerobionych buraków. Częścią składową Cukrowni „Kruszwica” w organizacji odbioru surowca był transport wodny i wąsko torowe kolejki.
Transport wodny na Gople obejmował w okresie międzywojennym 80 – 100.000 q buraków ręcznie ładowanych na 24 ładowniach. W późniejszym okresie ilość przewożonych taborem wodny buraków wynosiła ok. 70 tysięcy q. Zmniejszająca się ilość ładunku odbijała się na kosztach transportu, w związku z tym w 1965 roku nastąpiła całkowita likwidacja transportu wodnego. Jednak w dalszym ciągu ok. 50% surowca jest zwożona kolejką.
W okresie 25-lecia Polski Ludowej Cukrownia Kruszwica w dużym stopniu została zmodernizowana. Nakłady inwestycyjne w tym okresie wyniosły ponad 150 mln.zł.
W 1945 r. władze polskie przejęły niezniszczoną wojną cukrownie, została upaństwowiona. Już w 1946 r. rolnicy zaczęli obsiew pól burakiem cukrowym. Obsiano 3883 ha, wyprodukowano 6186 ton cukru białego.
W 1950 r. po nacjonallizacji przemysłu Cukrownia „Kruszwica” rozpoczęła współpracę w ramach Zjednoczonych Cukrowni Pomorskich z siedziba w Toruniu.
W roku 1954 plantacje objęły 7610 ha. W roku 1960 uzyskano 27729 ton cukru białego.
W latach 60tych XX wieku, Kruszwica należała do wysoko uprzemysłowionych miast. W 1960 r. w przemyśle pracowało 49,1 % ogółu zatrudnionych w Kruszwicy. Rozszerzenie ogółu potencjału przemysłowego miasta nastąpiło wskutek oddania do użytku Kujawskich Zakładów Przemysłu Tłuszczowego, a ponadto w związku z modernizacją i rozbudową cukrowni „Kruszwica”, Kujawskiej Wytwórni Win i szeregu drobniejszych zakładów przemysłowych.
W latach 1945-1960 nastąpiła rozbudowa cukrowni w wyniku poważnych inwestycji. Zbudowano magazyn cukru, budynek segregacji cukru z pakownią, zmodernizowano kotły i pompy, garaż, rozbudowano biura. Ponad to wybudowano dom mieszkalny dla 8 rodzin, hotel robotniczy na 190 łóżek, uruchomiono przedszkole i wybudowano świetlicę z salą kinową.
Cukrownia po reorganizacji przemysłu cukrowniczego w 1975 r. weszła w skład Przedsiębiorstwa „Cukrownie Bydgoskie” z siedzibą w Inowrocławiu. W tym samym roku weszła w skład nowej spółki cukrowniczej z siedzibą w Poznaniu, która przejęła 51 % akcji.
W latach 90tych Cukrownia zainwestowała w nowinki technologiczne, zastępując stare urządzenia nowymi, nastąpiła modernizacja zakładu. Pod koniec lat 90tych wdrożono system zarządzania jakością według norm ISO 9001. W 2000 r. wprowadzono następny system HACCP w oparciu o Dyrektywę UE.
Z poważniejszych inwestycji oddziaływujących na organizację przerobu i obsługę plantatora należy wymienić :
1955 – budowa magazynu nasion
1956 – budowa magazynu cukru oraz budowa pakowni
1960 – budowa spławów polowych
1961 – budowa nowej produktowni
1962 / 1968 – rozbudowa urządzeń do odbioru buraków cukrowych wraz z mechanizacją
1966 – budowa dyfuzji DdS na 2400 ton na dobę
1967 / 1968 – zainstalowanie filtrów obrotowych polskiej produkcji zamiast ramowych błotniarek 1969 – rozbudowa kotłowni
Poniesione nakłady inwestycyjne, pozwoliły załodze Cukrowni Kruszwica z roku na rok poprawić swoje wyniki na odcinku : - jakości remontów - wielkości przerobu dobowego - poprawy organizacji pracy - obniżki zakupu surowca - obniżki własnych kosztów produkcji cukru.
Poprawa wyników pozwoliła w roku 1968 uzyskać pierwsze miejsce we współzawodnictwie w skali ogólnokrajowej. Natomiast za kampanię 1970/71 załoga Cukrowni Kruszwica uzyskała pierwsze miejsce w skali Przedsiębiorstwa Cukrownie Kujawskie a czwarte w skali ogólnokrajowej.
W pierwszych latach działalności cukrowni przerób buraków wynosił ok. 5000 q na dobę a plan przerobu przewidywał 20000 q. Jednak z różnych przyczyn technicznych i przy dość powolnym procesie mechanizacji plan ten osiągnięto dopiero ok. 1905 – 1906. Do ważniejszych postępów technicznych należy zaliczyć także założenie pól irygacyjnych do celów oczyszczania wód, było to w latach 1894 – 1904. Rok 1904 notuje pożar w którym spaliła się doszczętnie suszarnia. Lecz zajście to wpłynęło korzystnie na rozbudowę i modernizację fabryki. Zbudowano również kolejki linowe odprowadzające błoto defekt-saturacyjne. Zbudowano pierwszą suszarnię wysłodków. W sumie był to postęp na miarę europejską na ówczesne czasy. W roku 1914 wybuchł drugi pożar, który zniszczył suszarnie. Tak jak po poprzednim pożarze została szybko odbudowana. Do czasu elektryfikacji fabryki, a jest to data do ok. 1929, urządzeniami napędowymi były maszyny parowe, które wytwarzały parę w 12-stu kotłach pod ciśnieniem 6-ciu atmosfer. Uzyskana para poruszała maszyny parowe porozstawiane w całej fabryce. Dzięki takiemu schematowi stworzono sieć transmisyjną poruszającą poszczególne maszyny.
Elektryfikacyjne prace Cukrowni Kruszwica wykonano w okresie między kampanijnym a przypadło to na rok 1928-1929. Ogólnym założeniem było wyeliminowanie na terenie całej fabryki napędów parowych i zastąpienie ich napędami elektrycznymi, wykorzystując własną produkowaną energię. Zbudowano w tym okresie także turbinownię, kotłownie, buraczarnie, surownie, a także magazyn suszonych wysłodków. Modernizacja ta spowodowała, że od roku 1929 dzienny rzeczywisty przerób buraków cukrowych wahał się w granicach 24.000 q na dobę.
Od roku 1950 nastąpiły modernizacje fabryki takie jak: - poszerzenie i zmodernizowanie ulicy wjazdowej z bramą, obok został zbudowany budynek wagowy i zainstalowano 2 wagi o nośności po 20 ton każda. - budowa magazynu cukru w roku 1952. Pojemność magazynu wynosiła 12.000 ton. Uzupełnieniem magazynu było zbudowanie segregacji i pakowni cukru w roku 1957 na której zastosowano mechaniczne zszywanie worków z cukrem. Również w pakowni zastosowano po raz pierwszy w historii Cukrowni wagi ekranowe. - zbudowano hydrauliczny transport buraków z placu buraczanego do fabryki wraz z Elfą wagonikową. - zastosowano mechaniczny transport wysłodków mokrych na wagoniki z jednoczesnym ważeniem. - zastosowano hydrauliczne podnoszenie dzwonów na piecach wapiennych. - zmodernizowano główną tablicę rozdzielczą w turbinowni – wprowadzając automatykę sterowania i elektro-magnetyczne regulatory napięć. - zainstalowano nowy przyrząd do automatycznego gotowania cukru Qwintometr. - oddano do użytku w 1960/61 nową zmodernizowaną produktownię. - w 1967 zbudowano nową dyfuzję Dds ciągłą. - zbudowano 3 nowe filtry na stacji filtracyjnej. - oddano do eksploatacji w 1969 roku zbudowaną w nowym budynku kotłownię z kotłem OSR 32/25, oraz nową stację do uzdatniania wody zasilającej kotły. - zbudowano suwnicę ramową do rozładunku i załadunku węgla z wagonów i bunkry betonowe do składowania węgla o pojemności 28.000 ton. - założono nową pompownie wody brudnej. - przebudowano plac do przeładunku surowca. - przerobiono i zmodernizowano budynek buraczarni a na piętrze umieszczono biura techniczne, bibliotekę techniczną oraz salę zebrań (Klub Techniki i Racjonalizacji) Początek lat 90-tych to okres licznych przedsięwzięć inwestycyjnych. Proces ten rozpoczęło oddanie do użytku nowego magazynu cukru o pojemności 4000 ton, montaż 4 sztuk wirówek AWO-1000 do wirowania cukrzycy I-wszej i suwnicy bramowej do rozładunku węgla. Prawie równolegle pobudowano kocioł parowy PR-25/40 i zamontowano turbozespół parowy o mocy 7,5 MW. Budowa wiaty na spławie rok 1990.
W 1993 roku oddano jeszcze do użytkowania stację uzdatniania wody kotłowej i suszarnię wysłodków opalaną olejem opałowym. W następnym roku pobudowano i oddano do użytku przepompownię i instalację przesyłową ścieków do oczyszczalni miejskiej, co pozwoliło wyeliminować zrzut ścieków do Jeziora Gopło po oczyszczeniu mechanicznym i polach filtracyjnych.
Modernizacja produktowni 1996 rok : - wymiana ścian na płyty PW8 z oknami z poliwęglanu. - nowe pokrycie dachowe z papy zgrzewalnej. - budowa bramy wjazdowej na produktownię.
Rok 1996 – 1997, adaptacja budynku wapniarni na szatnię centralną.
W roku 1998 położono: 1800m² posadzek z powłoką ochronną 1600m² posadzek ceramicznych.
W roku 1997 przebudowano starą zmiękczalnię wody na budynek biurowo-warsztatowy.
Montaż prasy błota defeko-saturacyjnej PKF 140 firmy Putsch. Modernizacja stacji oczyszczania w roku 1998. W roku 1998 nastąpiła wymiana lasownicy na wapniarni.
Rok 2000 adaptacja magazynu wysłodków na magazyn cukru.
Modernizacja gospodarki cieplnej, oraz duży zakres remontowy i inwestycyjny w 2001 roku: - montaż centralnej wodniarki sekcyjnej na surowni - zainstalowanie wirówki klarującej - zainstalowanie wymienników cieplnych w układzie skraplaczy barometrycznych - zainstalowanie wago-pakowaczek wentylowych do cukru - zainstalowanie prasy wysłodkowej wysokiego wyżęcia - przebudowa całości układu suszenia i chłodzenia cukru - modernizacja gospodarki wodno-ściekowej - modernizacja stacji wyparnej z cztero na pięcio stanowiskową.
Ogólny charakter zatrudnienia w Cukrowni Cukrownia jako przedsiębiorstwo przemysłowe ma wyraźnie sezonowy charakter produkcyjny i dlatego też szczególne znaczenie ma podział pracowników: na pracowników stałych i pracowników sezonowych. Pracownicy stali dzielą się w cukrowni na pracowników umysłowych oraz różne kategorie robotników wykwalifikowanych i niewykwalifikowanych. Jednak podział ten w różnych okresach działalności cukrowni był względny i należy go traktować raczej ogólnikowo. Trudno jest określić stosunki pracy w latach przed I wojną światową, gdyż brak jest odpowiedniej dokumentacji. Jednak wiadomo ogólnikowo, że do roku 1913 pracowało w Cukrowni ponad 90% mężczyzn. Czas pracy oficjalnie trwał w latach 1880 po 12 godzin, w latach 1912 – 1913 godzin 10-11. Jednak w praktyce niejednokrotnie czas pracy osiągał 14-15 godzin. W latach 1925-1931 nastąpiło przejście przedsiębiorstwa z 10-12 godzin pracy na 8 godzin pracy, co okazało się wyższą wydajnością pracy. W okresie międzywojenny notuje się zatrudnienie pracowników stałych w liczbie 320 osób. Proces redukcji robotników stałych, poprzez unowocześnianie fabryki trwał w zasadzie w Kruszwicy nieprzerywalnie do roku 1938-1939. Natomiast liczba robotników sezonowych wzrastała co korzystnie wpływało na spadek bezrobocia w Kruszwicy. W czasie okupacji hitlerowskiej podczas II wojny światowej liczba pracowników stałych Cukrowni wg spisu z dnia 28 lutego 1941 roku wynosiła 332 osoby. Większość z nich to Polacy, fachowcy, pracownicy z przed 1 września 1939 roku. Jednak stanowiska lepsze i kierownicze zajmowali Niemcy. Zarobki Polskich pracowników mieściły się w taryfikatorze niemieckim oraz dodatkowo potrącano im około 18-20% sumy Brutto na cele wojenne (tzw. Polen-abzng). W stosunku do pracowników Polskich stosowano wszystkie metody dyskryminacji, prześladowania, bicie i aresztowania.
Również wśród pracowników Cukrowni były ofiary tamtych czasów a przypomina nam o tym marmurowa tablica umieszczona na pomniku przypominającym tamte dni.
Na wzrost buraka cukrowego bardzo ważne są opady które w naszym regionie wahają się w granicach 450-600 mm . Roczny opad jest nierównomierny, przy czym największy opad notuje się w lipcu. Ilość opadów tego miesiąca jest około 2,5 – 3 krotnie większy od sumy miesiąca najsuchszego. Niedobór wody dla buraków cukrowych w okresie wegetacji nie jest i nie może być wyrównany z zasobów okresu zimowego i dlatego plony w dużym stopniu zależą od rozkładu opadów w okresie wegetacji.
Rok 1959 był rokiem klęski dla rolnictwa. Prawie osiemdziesiąt letnia historia Cukrowni Kruszwickiej dotychczas takich nie notowała. Była to susza Która utrzymywała się już od listopada 1958 roku. Suma opadów w tym okresie wyniosła zaledwie 56,8 mm a burak cukrowy do prawidłowej wegetacji potrzebuje ok. 360 mm opadów w czasie od maja do października. W wyniku czego susza zniszczyła plantacje buraków.
Zasadniczym czynnikiem oddziaływania na produkcję roślinną jest racjonalna gospodarka nawozowa. W latach 1956 – 1960 przeprowadzono szeroką akcję propagandową polegającą na zapoznaniu rolników z korzyściami wynikającymi ze stosowania nawozów sztucznych, stosowania właściwych dawek. W tych latach nastąpił wyraźny wzrost nawozów sztucznych, który umożliwił wzrost produkcji na 1 ha . Cukrownia posiadała dwa magazyny nawozów, w Mątwach o pojemności 700 ton i w Kruszwicy o pojemności 3000 ton, skąd plantatorzy pobierali bezpośrednio nawozy, część nawozów Cukrownia rozwoziła kolejką.
Mechanizacja gospodarki surowcowej obejmuje roboty ciężkie i pracochłonne: jak rozładunek dostaw oraz załadunek buraków z kopców na środki transportowe dla dostarczenia surowca do przerobu oraz transport wewnętrzny. Na początku mechanizacji Cukrownia ograniczyła się do elfy-spłukiwaczy kolejowych i kolejkowych oraz hydromechanicznego rozładunku spławiaków. Tak więc nie odniosła się modernizacja do rozładunku, tą prace musiał wykonywać plantator. Począwszy do 1962 roku Cukrownia wprowadziła rozładunek dostaw wozowych i ciągnikowych przy pomocy dźwigów i siatek. W pierwszym okresie zakład dysponował dźwigiem „Październik”. Po dwóch latach są już trzy dźwigi, z których dwa posiadają długie wysięgniki i mogą kopcować buraki do wysokości 5 metrów. Miało to ogromne odbicie w czasie ponieważ rozładunek przy pomocy siatki trwał 6 minut a ręcznie 45 minut przez czterech ludzi. W 1963 wybudowano elfę samochodową, która przejęła rozładunek dostaw samochodowych kierowanych bezpośrednio do produkcji. Po roku 1965 dużym skokiem w postępie mechanizacji było zamontowanie mostów uchylnych oraz transportera.
Dużo uwagi przekłada się do uzyskania wysokiej jakości cukru białego oraz warunkom pracy, czego wykładnią jest posiadanie :
- od 1998 roku certyfikatu ISO 9002 - certyfikatu systemu HACCP wdrożonego w 2000 roku
- Znaku Jakości Kujawsko-Pomorskiej Solidarności za cukier biały KN.KAT.2 przyznanego naszej cukrowni dwukrotnie: - w 1998 roku na okres 1999/2000
- w 2001 roku na okres 2001/2002 - tytuł PRZEDSIĘBIORSTWA FAIR PLAY za 1999, 2000, 2001, 2003 rok - certyfikatu „Solidny Partner 98”
- członkowstwa Klubu Rzetelnego Biznesu „Solidny Partner”, uczestnicząc w programie promocji rzetelnych firm i etyki działania w biznesie.
Przerób dobowy buraków i ilość wyprodukowanego cukru w Cukrowni „Kruszwica” z ostatnich szesnastu lat, wygląda następująco :
W 1946 roku odbyły się pierwsze wybory i ukonstytuowano Radę Zakładową Pierwszym dyrektorem zakładu był inż. Dzięgielewski Jan który pełnił swoje obowiązki od 12.XII.1945 roku do 28.VII.1947 roku.
Kolejnymi dyrektorami Cukrowni „Kruszwica” w następnych latach byli :
Inż. Rumiński Maciej 28.VI.1947 – 30.IX.1950
Inż. Krzętowski Jerzy 1.III.1951 – 30.IX.1953
Lewandowski Alfons 1.X.1953 – 30.VI.1958
Inż. Sochacki Jan 1.VIII.1958 – 30.VI.1962
Inż. Pietkiewicz Mikołaj 1.VII.1962 – 30.VI.1968
Mgr. Inż. Garczarek Leszek 18.V.1968 – 28.II.1973
Mgr. Inż. Gorzelańczyk Mieczysław 21.III.1973 – 30.VI.1975
Mgr. Inż. Szyszka Albin 1.III.1976 – 31.XII.1981
Mgr. Inż. Zieliński Mieczysław 16.I.1982 – 31.III.1984
Mgr. Inż. Mielnicki Ryszard 19.III.1984 – 8.III.1989
Mgr. Kolczyński Ryszard 10.III.1989 – 11.XI.1994
Dr. Makowski Henryk 28.XII.1994 – 20.V.2000
Inż. Sobecki Leszek 14.VI.2000 – 31.I.2003
Mgr. Inż. Pawlak Stanisław 3.II.2003 – 1.III.2004
Mgr. Inż. Szymon Ratecki 1.IV.2004 – 1.II. 2007
Edward Mączkowski 9.II.2007 – 22.IV.2008
Lech Sobecki - aktualnie
Cukrownia w Kruszwicy, należąca do Krajowej Spółki Cukrowej (KSC), w 2015 r. oddała do eksploatacji duży i wysoko wydajny piec do wypalania wapna, wykorzystywanego w procesie produkcji.
Krajowa Spółka Akcyjna powstała w 2002 r. W jej skład wchodzi siedem cukrowni w pięciu województwach: Dobrzelin, Kluczewo, Krasnystaw, Kruszwica, Malbork, Nakło i Werbkowice, które przerabiają łącznie około 5 mln t buraków, uprawianych na ponad 77 tys. ha.
KSC jest największym producentem cukru w Polsce i ósmym na świecie, który jest sprzedawany pod marką Polski Cukier i pod markami klientów, w tym sieci handlowych. Cukier eksportowany jest do krajów Unii Europejskiej, ale też do Algierii, Egiptu, Izraela, Kazachstanu, Libanu, Nigerii, Omanu, Rosji i Syrii. Poza Polskę trafia również wytwarzana w spółce melasa, wykorzystywana m.in. przez branżę spirytusową. Odbiorcami są takie kraje jak Finlandia, Norwegia, Szwecja i USA.
Kolej cukrowni Kruszwica miała w okresie swojego największego rozwoju ponad tysiąc wagonów. Wśród nich zdarzały się egzemplarze najróżniejszych typów, przysłane do cukrowni w różnych okresach.
Ostatnia kampania cukrownicza z wykorzystaniem kolei wąskotorowej (będącej już wówczas cieniem samej siebie sprzed lat) miała miejsce w 2002 roku. Niedługo później rozpoczęto rozbiórkę szlaku i cięcie na złom niepotrzebnego już taboru. Niewielką część wagonów udało się ocalić. Zostały one kupione od cukrowni przez członków Fundacji i przywiezione do Rogowa.
W kampanii 2009/2010 po raz pierwszy w historii kruszwickiej cukrowni wyprodukowano ponad 100 tys. t cukru. W latach 2004-2014 zrealizowano inwestycje za 276 mln zł, które trzykrotnie zwiększyły dobowe moce przerobowe.
Cukier zna ludzkość od ponad 3 000 lat, tak naprawdę jego produkcja rozpoczęła się 700 lat p.n.e. w Indiach z trzciny cukrowej. Do Europy cukier trzcinowy dotarł w XIV wieku. Początkowo używano go w Europie jako leku, z uwagi na jego wysoką cenę. Dopiero z czasem stał się środkiem spożywczym. Sprowadzano cukier trzcinowy surowy, który po przerobieniu w rafineriach na cukier biały trafiał do handlu. Pod koniec XVII wieku na terenie Europy (także na naszym terenie) funkcjonowało wiele rafinerii. I tak byłoby do dzisiaj, gdyby nie zabrakło cukru w Europie, po zablokowaniu przez Napoleona Anglii, która miała monopol na sprowadzanie drogą morską cukru trzcinowego. W czasach Napoleońskich rozpoczęto poszukiwania możliwości produkowania cukru z roślin występujących w Europie. Pierwszym, któremu się to udało był Carl Franz Achard. Pierwszy cukier z buraków na skalę przemysłową otrzymał 1802 roku w Konarach na Śląsku. Od tego momentu datuje się rozwój cukrownictwa w Europie, który w ciągu minionych 200 lat przeżywał okresy zarówno rozwoju jak i dekoniunktury. Cukrownia "Kruszwica" istnieje już 136 lat (1881-2017).
Cukrownia Kruszwica i Państwowy Majątek Kobylniki 1949 r. kliknij buton
Archiwalny materiał Nadgoplańskiego Towarzystwa Historycznego. Rok 2017. Opracowanie Bartłomiej Grabowski, źródła i fotografie nadesłane przez pracowników cukrowni, a także z: Kruszwica, Zarys monograficzny, pod red. J. Grześkowiak, Toruń 1965., B. Grabowski, Przemysł w Kruszwicy po II Wojnie Światowej, http://naszarola.pl/nowy-piec-w-cukrowni-kruszwica/ http://kolejrogowska.pl/?page_id=349 http://wiadomosci.onet.pl/kujawsko-pomorskie/ruszyla-produkcja-w-cukrowni-kruszwica
- Wyrazem wdzięczności pracowników za dotychczasową opiekę były również złożone dary.⚘ Mszę św. uświetnił kwartet smyczkowy, który po Mszy św. dał krótki koncert - informuje parafia św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Kruszwicy.