Tadeusz Gawrysiak: Turystyka - problem nadal aktualny cz. II

Z dużym zainteresowaniem zawsze czytam w portalu "MojaKruszwica.pl" artykuły poświęcone minionej historii miasta i jej dawnej świetności. Ostatnio ukazał się przedruk dodatku z przedwojennego Dziennika Kujawskiego z 1932 r. poświęconego rozwojowi turystyki w Kruszwicy. Już nasi poprzednicy zastanawiali się, co można by zrobić, aby ożywić ruch turystyczny w mieście i w okolicy, a mieszkańcy mogli z tego czerpać korzyści. W zasadzie nie wyszli poza znane ogólniki takie jak, że turystyka może przynieść mieszkańcom dodatkowe dochody, że należy zwrócić większą uwagę na reklamę walorów geograficznych i historycznych Kruszwicy itp.

W poprzednim moim artykule poświęconemu temu tematowi przedstawiłem konkretną propozycję realizacji projektu na dawnej strzelnicy pod tytułem Dwór Starego Wisza, który został ciepło przyjęty przez czytelników. Teraz chciałbym przedstawić nowe propozycje które mogły by uatrakcyjnić dodatkowo dotychczasową ofertę turystyczną i być źródłem dodatkowych korzyści dla naszych mieszkańców.

Założenie ideowe pierwszej propozycji

Najwyższy czas, aby uhonorować w Kruszwicy osoby które walnie przyczyniły się do rozwoju naszego miasta lub go rozsławiły, jednocześnie żeby było to dodatkową atrakcją dla turystów, którzy przy okazji mogliby się zapoznać z jego chlubną przeszłością.

Jak miałaby wyglądać w praktyce realizacja tego założenia ?

Od góry Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki, Piast Kołodziej. Na prawo Bolesław Gwidon Jaśniewicz. Fot. Archiwum Nadgoplańskie Towarzystwo Historyczne

Następnie aleję można by kontynuować na półwyspie Rzępowskim począwszy od drewnianego mostku w stronę południową. Jakich osób popiersia powinny tam być
umieszczone, moim zdaniem kolejne cztery wizerunki to uhonorowanie czterech najważniejszych kruszwickich zakładów przemysłowych i osób z nimi związanych. Pierwsze miejsce, chronologicznie rzecz biorąc powinna przypaść budowniczemu Cukrowni Kruszwica która tak doskonale w pisuje się w pejzaż naszego miasta i do dnia dzisiejszego daje spore dochody mieszkańcom oraz rolnikom. Zawsze jak tam jestem aby coś załatwić jestem mile obsłużony.

Drugie miejsce powinno przypaść właścicielowi Winiarni H. Makowskiego za doskonałą wręcz realizację hasła „Kruszwiczanin też potrafi robić dobre wina”. W 1925r na europejskiej wystawie win w Paryżu w ówczesnej stolicy winiarstwa jego jabłecznik otrzymuje złoty medal w kategorii calwados ( francuski destylat jabłkowy ). Produkuje też wina gronowe z własnej plantacji, a do tego miody pitne ( z własnej pasieki we Wróblach ) oraz nektary owocowe ze słynnych sadów na Potrzymiechu, które do dziś wspominają mieszkańcy Ostrówka. Jak nikt rozsławił Kruszwicę swoimi winami i to nawet na dawnych kresach za które otrzymywał wiele medali na wystawach krajowych. Ten wielce utalentowany człowiek po drugiej wojnie został prawdopodobnie zamęczony w więzieniu bydgoskim przez UB jako „wróg ludu”.

Henryk Makowski. W tle zakład winiarni. Fot. Archiwum Nadgoplańskie Towarzystwo Historyczne

Trzecie miejsce powinno przypaść przedwojennemu właścicielowi majątku Głębokie p.Tadeuszowi Twardowskiemu który jak mówią swojej żonie postawił młyn zbożowy, który rozbudowany, do dziś istnieje jako Zakłady Zbożowe (spółka pracownicza). Skupuje od rolników zboże i miele mąkę dla wielu piekarni w Polsce. Pan Twardowski to idealny przykład przedstawiciela pracy organicznej na naszych ziemiach. Swoim pracownikom w Głębokim wybudował cały szereg przyzwoitych murowanych domów z jego herbem, które do dziś są zamieszkałe. Każdej rodzinie przydzielił jedną morgę ziemi ( 56 arów) oraz trochę zwierząt hodowlanych, aby każda rodzina mogła się wyżywić. Jak rozmawiałem ze starszymi mieszkańcami Głębokiego to zawsze wyrażali się o nim z szacunkiem i podkreślali jakim był znakomitym gospodarzem ( nawet w czasie okupacji gen. Guderian wybrał sobie ten zamożny majątek za siedzibę).

Czwarte miejsce należy się powojennemu budowniczemu Tłuszczowych Zakładów, czyje popiersie tam się powinno tam znaleźć niech zdecydują starsi pracownicy tych zakładów i niech napiszą krótką laudację, bo ja nie najlepiej znam początki powstania tego zakładu. Uważam, że na tej alei powinno się znaleźć jedno popiersie któregoś z trzech braci Trzcińskich albo dr Juliusza właściciela przed wojną Ostrowa, który za swoje przekonania i patriotyzm został zastrzelony przez Niemców w lasach koło Gniewkowa albo dr Edwarda właściciela Popowa człowieka o wielu talentach i zasługach dla Polski. Niedawno burmistrz wspólnie z Radą Miejską sprzedali dwór w którym po wojnie była szkoła wraz z przyległym parkiem ( 2,5 ha ) w którym rosły cenne stare drzewa, za grosze ( około 600 tys. ) To wszystko było położone nad samym brzegiem Gopła. Moim zdaniem za taką niegospodarność wołającą o pomstę do nieba należy się im solidarnie prokurator. Trzecim bratem był prof. Teologii Tadeusz. Ja osobiście opowiadałbym się za popiersiem dla Edwarda Trzcińskiego

Idąc dalej aleją na półwyspie powinien się tam znaleźć wizerunek komandora Zbigniewa Przybyszewskiego bohaterskiego obrońcy Helu, który tam stoczył zwycięski pojedynek artyleryjski z dwoma pancernikami niemieckimi ( Schleswig - Holstein i Schlesien ). Starsi opowiadali jak słuchali w Polskim Radiu w czasie wojny z zapartym tchem pokrzepiających Polaków komunikatów „Hel się jeszcze broni” Po wojnie w 1952r został bestialsko zamordowany w więzieniu mokotowskim strzałem w tył głowy za rzekome szpiegostwo. Tak władze stalinowskie PRL odpłacały się polskim bohaterom. Jak byłem burmistrzem to na cmentarzu w Polanowicach wyremontowałem już podupadający grobowiec rodziny Przybyszewskich jest jeszcze jeden podobny grobowiec innej rodziny w złym stanie którym powinny się zająć obecne władze.

Wojciech Dzieduszycki. W tle wykopaliska na kruszwickim wzgórzu, rok 2010. Fot. Archiwum MojaKruszwica.pl

Trudno w tym naszym panteonie chwały byłoby pominąć osobę prof. W.Dzieduszyckiego, bardzo zasłużonego badacza przeszłości Kruszwicy i początków naszej państwowości, patrz Mietlica prawdopodobnie najważniejszy gród plemienia Goplan, naszych przodków. Aleja spacerowa na półwyspie Rzępowskim idąc na południe ma dwie odnogi jedną zachodnią na której mogliby się znaleźć artyści kruszwiccy np. malarka E. Lewańska, część jej dorobku odkupiłem z rąk prywatnych i przekazałem do Przedszkola Cukrowniczego, albo prof. ASP w Krakowie Jańczaka (rodak z Kruszwicy ) część podarowanych przez niego obrazów samorządowi przekazałem Radzie Miejskiej, teraz nie wiem co się z nimi dzieje. A może jakiemuś pisarzowi lub poecie za najładniejsze utwory poświęcone okolicom nadgoplańskim.

Ewa Lewańska. Zdjęcie malarki na tle jej obrazu. Fot. Archiwum Nadgoplańskie Towarzystwo Historyczne

Natomiast wschodnie odgałęzienie Alei Zasłużonych przeznaczyłbym najlepszym kruszwickim sportowcom, konkretne nazwiska niech kluby sportowe typują, ale niech biorą pod uwagę poważne osiągnięcia sportowe. Założenia finansowe realizacji projektu W każdym roku budżetowym można by postawić dwa popiersia, jaka to byłaby dokładnie kwota to nie wiem, jak sprawdzałem rok temu to jedno popiersie z brązu z granitowym cokołem ( szwedzki jasny beż ) w przyzwoitym standardzie kosztowało około 20 tys. ale ostatnio wszystko podrożało. Sądzę, że to nie wpłynęłoby na znacząco na możliwości inwestycyjne Kruszwicy. Anglicy mówią, że prawdziwi dżentelmeni zawsze mają pieniądze, a przecież w naszym samorządzie są sami dżentelmeni. Za pieniądze które powinni oddać gminie można by sporo osób zasłużonych upamiętnić. Wizerunki reprezentujące osoby reprezentujące kruszwickie podmioty gospodarcze mogłyby ufundować poszczególne zakłady. Tak krok po kroku przez kilka lat stopniowo zrealizowano by cały projekt.

Wskazówki praktyczne

Dla realizacji projektu trzeba byłoby powołać niezależną kapitułę która opracowałaby regulamin dla wyłaniania poszczególnych kandydatów, ostatecznie Rada
Miejska stosowną uchwałą by ich zatwierdzała. Jedno zastrzeżenie powinno być w regulaminie koniecznie umieszczone, że mogą to być wizerunki tylko osób nieżyjących. Czas najlepiej obiektywizuje nasze oceny osiągnięć poszczególnych osób, poza tym to powstrzymywałoby pokusę każdych aktualnych władz Kruszwicy, aby siebie tam umieszczać. Oczywiście lista kandydatów powinna być otwarta, może pojawią się tam nowe nazwiska które ja w swej niewiedzy pominąłem. Jeszcze jeden szczegół na cokole powinny być umieszczone napisy z postarzanego mosiądzu lub z brązu, bo są trwałe.

Na przykład; Król Kazimierz Wielki ur. 1310 - zm. 1370 budowniczy Zamku Kruszwickiego Może jeszcze jakiś przydomek który go trafnie charakteryzuje, w tym przypadku mogłoby być znane powiedzenie „ zastał Polskę drewnianą zostawił murowaną". Oczywiście cały ten projekt trzeba uzgodnić z konserwatorami zabytków i przyrody którzy wydadzą na piśmie szczegółowe zalecenia.

Jeżeli chodzi o inne moje propozycje to przedstawię tylko podstawowe założenie tych przedsięwzięć. Uważam, że Kruszwicę i gminę należy wyrwać z zastoju i marazmu, który opanował ją za obecnej władzy i przedstawić nową wizję rozwoju. Dla przykładu w gminie Brześć Kuj. w ostatnich latach powstały 32 nowe poważne podmioty gospodarcze i wysoko stoi w rankingach gmin miejsko - wiejskich a gmina Kruszwica na 867 gmin tej kategorii zajmuje „zaszczytne” 610 miejsce, z roku na rok spada niżej. Nic tu nie pomogą nowe ronda bo i tak cały ruch ciężarowy będzie szedł tak jak dotychczas przez Kruszwicę, najpierw trzeba było zacząć od obwodnicy. Budowa rond to była taka kiełbasa wyborcza za drukowane pieniądze które spowodowały drożyznę w Polsce, a i tak nie pomogły Bogdanowiczowi.

Trzeba ożywić wiarę w mieszkańców, że można wspólnie żyć lepiej i rozwijać miasto i gminę, znam sporo utalentowanych mieszkańców naszej społeczności którzy mogliby wnieść wiele dobrego, ale przy tym spętaniu partyjnym jaki teraz panuje nie mogą wiele zrobić. Na czym praktycznie miałyby te przedsięwzięcia polegać to już przedstawię innym razem. Spacerując letnim popołudniem po urokliwym półwyspie Rzępowskim z moim przyjacielem p. Edziem rozmawialiśmy sobie o tym i owym, a także o moich pomysłach na dalszy rozwój Kruszwicy. Po wysłuchaniu p. Edziu przystanął i patrząc na mnie badawczo zapytał?

- Po co pan to robi przecież już nie jest pan burmistrzem Kruszwicy, a oni zrobią wszystko aby te pomysły utrącić jak nieraz robili to wcześniej. Ja na to, widzisz Edziu ja w ten sposób chcę spłacić dług choćby częściowo wobec gminy, której mieszkańcy dali mi szanse abym mógł realizować swoje pomysły. Wie pan jakie to jest wyzwanie intelektualne rozwiązać jakiś trudny problem gminy, a co za frajda widzieć potem jego praktyczną realizację, która przynosi wymierne korzyści mieszkańcom. Pan Edziu ze swoistym błyskiem w oku prowokacyjnie przedstawił taką sytuację, załóżmy mówi , że jakaś przyszła władza chciałaby obecnej władzy wystawić pomnik, to jaki przydomek umieściliby im potomni, jak pan myśli?

Nieco zaskoczony mówię, że zadaje mi niezręczne pytanie, ale po chwili zastanowienia, mówię, że chyba „gnuśni”. Pan Edziu jednak dalej zaczął drążyć temat, ale niech pan powie po ludzku, co to znaczy?

Widzi pan w słowniku języka polskiego oznacza on osoby powolne, bez polotu. Nasz najlepszy średniowieczny kronikarz Jan Długosz szczegółowo pisze dlaczego ludzie za czasów króla Mieszka II Lamberta też nazywali go „gnuśnym”, niech pan sobie poczyta w wolnym czasie. Wiele cech charakteru i umysłu jak ulał pasuje do obecnej władzy.

Pan Edziu kręcąc głową, że to określenie teraźniejszych władz nie do końca jest trafne. Ja na to, a dlaczego? On, niech pan tylko popatrzy jak oni żwawo biegną po pobory i diety do kasy gminnej, a jaki polot mają do ich podwyższania. A w obronie bezprawnych podwyżek to oni taki polot prawny mają, że pan ze swoimi pomysłami, im pan do pięt nie dorasta. A teraz trochę na poważnie, może Bogdanowicz, który po zdecydowanie przegranych wyborach obecnie łaskawie aspiruje do stanowiska burmistrza Kruszwicy przedstawi publicznie swoje pomysły na rozwój Kruszwicy, albo na rozwój turystyki.

Uparte i wyniosłe jego milczenie w tym zakresie przypomina mi sytuację, pewnego osobnika, który wciąż chwalił się swoim kolegom, żebyście koledzy wiedzieli jakie ja mam pomysły? Ale, żeby mi nie ukradli to ja trzymam je w zamkniętej na klucz szufladzie, aby mi nikt ich nie ukradł.

Ale koledzy, jak to koledzy, jak właściciela pomysłów nie było w domu dorwali się do zamkniętej szuflady. Trochę się z nią mocowali, ale w końcu ją otworzyli i wszyscy mieli wielce zdziwione miny, chóralnie zakrzyknęli, koledzy tutaj nic niema, literalnie nic!

 Dodali jeszcze, że w toruńskim Baju Pomorskim to z szuflady na fasadzie teatru kukiełkowego chociaż Pinokio wyskoczy. I ja tam byłem i osobiście widziałem, a mój mały wnuk głośno wołał – dziadek patrz, patrz Pinokio wyskoczył.

[ZT]26750[/ZT]

[ZT]26734[/ZT]