Rożniaty: W cieniu zapomnienia pozostają dawne miejsca pochówku

• Rożniaty, niewielka miejscowość położona w pobliżu Kruszwicy, od lat stanowi miejsce pamięci o wydarzeniach z 1939 roku i skrywa w sobie historie zarówno znane, jak i te zapomniane.

• Niegdysiejsze cmentarze, które na przedwojennej mapie widnieją jako dwa, a w czasie II wojny światowej jako trzy, są świadectwem przeszłości, która wciąż wzywa do refleksji i pamięci.

Jednym z najbardziej intrygujących elementów lokalnej historii jest postać barona z rodu Wilamowitz-Moellendorff, którego pochówek na jednym z cmentarzy w Rożniatach pozostaje owiany tajemnicą. Mimo że mieszkańcy pamiętają ceremonię pogrzebową, dokładna data zdarzenia wciąż wymyka się badaczom.

Na cmentarzu spoczywają również inne znaczące postacie z tego rodu, w tym Ulrich von Wilamowitz-Moellendorff oraz Hugon Witchardte Theodor Freiherr von Wilamowitz-Moellendorff. W pobliskim gaju Wymysłowickim znajduje się krypta, gdzie pochowani są Arnold von Wilamowitz-Moellendorff i jego rodzina, w tym syn Hugon oraz żona Ulryka, Maria Mommsen. To właśnie tam znajduje się również grób Gottfrieda, syna Ulryka i Marii, oraz Klaus von Heydebreck, męża Hildegardy, córki Hugona Wilamowitz-Moellendorffa.

[DAWNY]1699024877542[/DAWNY]

Cmentarze te, choć kiedyś pamięci, dziś są miejscami opuszczonymi i zaniedbanymi. Wandale dokonali zniszczeń, skradzione zostały elementy ozdobne, a nawet figura anioła, która zniknęła na początku XXI wieku. Obecnie, na cmentarzu można znaleźć jedynie fragmenty płyt nagrobnych z napisami w języku niemieckim.

Trzecie miejsce pamięci w Rożniatach to wspomniana już na początku mogiła poświęcona ofiarom brutalnego aktu z nocy z 22 na 23 października 1939 roku, kiedy to rozstrzelano 56 więźniów inowrocławskiego więzienia. To wydarzenie, uznane za samosąd, wywołało reakcję nawet w III Rzeszy. Wśród zamordowanych byli przedstawiciele polskiej inteligencji, w tym prezydent Inowrocławia i jego zastępca, wójt gminy, ziemianie, nauczyciele i urzędnicy.

Historia Rożniat jest skomplikowana i wielowarstwowa, a jej pełne odkrycie utrudniają lata zaniedbań i brak kompletnych źródeł. Niemniej jednak, dzięki pracy badaczy i entuzjastów historii, stopniowo odkrywane są kolejne fragmenty tej zagadkowej przeszłości. Szlak pieszy z Kruszwicy do Rożniat, wytyczony w 1976 roku, jest świadectwem pamięci i zachętą do dalszego poznawania historii tych miejsc.

Dla tych, którzy pragną zgłębić więcej informacji, dostępne są zasoby internetowe, takie jak korzenie.pl czy projekt Lapidaria, które oferują wgląd w historię i pamięć Rożniat. To przypomnienie, że choć czas może zatrzeć ślady przeszłości, pamięć o niej wciąż żyje wśród tych, którzy pragną ją zachować.