Niezłomna postawa i odwaga wielu działaczy w latach 80. XX wieku przyczyniła się do walki z komunistyczną dyktaturą. Słowa uznania dla działaczy skierował Prezydent RP Andrzej Duda oraz premier Mateusz Morawiecki, którzy odwiedzili kujawsko-pomorskie.

- Dzięki państwa niezłomnej postawie, dzięki temu, że byliście odważni, dzięki temu, że pragnęliście wolnej Polski ponad wszystko, że ryzykowaliście wolność własną i byt swoich rodzin, my dzisiaj możemy cieszyć się wolną Polską, a moje pokolenie (...) jest tym pierwszym, którego dzieci nie musiały się martwić, czy rodzice wrócą do domu. Bo moi rodzice i ja nie byliśmy tego pewni - bo rodzice byli na strajkach, bo mogli być aresztowani, bo mogło stać się nawet i najgorsze - oświadczył prezydent.

Prezydent przypomniał, że Solidarność zdecydowała wówczas o ogłoszeniu strajku ostrzegawczego, do którego doszło.

- Największy w naszej historii pokaz solidarności, który wstrząsnął wtedy władzą i w efekcie komuniści cofnęli się, musieli się poddać. 12 maja doszło do zarejestrowania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Solidarność Rolników Indywidualnych - powiedział.

Premier Morawiecki wskazał, że Marzec'81 wpisał się w tę historię polskich miesięcy charakterystycznych na drodze do odzyskania przez Polskę wolności.

- Sierpień, potem marzec, potem grudzień to trzy miesiące, które znaczył szlak w czasie karnawału „Solidarności” - mówił szef rządu.

- Marzec 1981 r. był momentem przełomowym. 40 lat temu, w Bydgoszczy, doszło do pokazu siły po stronie komunistów, którzy siłą chcieli zdławić polską rewolucję wolności – podkreślił premier Mateusz Morawiecki.  - Z tego miejsca kłaniam się nisko bohaterom tamtych dni, najciężej pobitym ofiarom, którzy wtedy stawali w pierwszym szeregu walki w ówczesnej polskiej insurekcji” – dodał.

Jak zaznaczył premier, „Solidarność” była ewenementem w skali świata. Przeniosła ona wartości, o które wówczas walczyła, we współczesne czasy.

- Dzięki Wam, od ponad 30 lat cieszymy się wolną Polską i w wolnej Polsce możemy żyć, kształcić się i pracować – podkreślił szef rządu. - Dziękuję za Waszą determinację, odwagę i wiarę w to, że wspaniały polski ruch, jakim była Solidarność, może być nie tylko zaczynem wolności, ale także zaczynem nowej myśli o nowoczesnym i sprawiedliwym państwie – powiedział.

Uroczystość w Urzędzie Wojewódzkim w Bydgoszczy

W gmachu urzędu, w sali, gdzie rozegrały się historyczne wydarzenia, wręczone zostały odznaczenia zasłużonym osobom. Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski oznaczony został Jan Rulewski.

Krzyże Komandorskie Orderu Odrodzenia Polski otrzymali prof. Wojciech Polak - członek komitetu założycielskiego NZS na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, historyk, przewodniczący Kolegium IPN oraz Marek Majka - działacz Solidarności w Zakładach Chemicznych "Organika- Zachem" i w Bydgoskiej Fabryce Kabli.

- Dzięki niezłomności uczestników wydarzeń Bydgoskiego Marca 1981 roku, Polska stała się państwem prawdziwie niepodległym - powiedział prezydent Andrzej Duda podczas uroczystości wręczenia odznaczeń państwowych.

Premier Mateusz Morawiecki wręczył opozycjonistom okresu PRL medale 100-lecia odzyskania niepodległości. Szef rządu dziękował im za „święty dar niepodległości”.

Wydarzenia Bydgoskiego Marca 1981

19 marca 1981 r. w budynku Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy miała miejsce sesja Wojewódzkiej Rady Narodowej, na którą zaproszeni zostali przedstawiciele NSZZ „Solidarność” i mieszkańcy wsi. Zaproszeni związkowcy i rolnicy zamierzali domagać się od władz zgody na rejestrację związku zawodowego rolników indywidualnych. Pomimo uzyskanej wcześniej obietnicy nie zostali dopuszczeni do głosu, ponieważ sesję przedwcześnie zakończono.

Zaproszeni – na znak sprzeciwu – ogłosili pozostanie w sali sesyjnej Urzędu Wojewódzkiego i zagrozili rozpoczęciem strajku okupacyjnego. Po kilku godzinach negocjacji władze wezwały oddziały milicji i ZOMO, które zaczęły siłą usuwać protestujących w sali sesyjnej Urzędu Wojewódzkiego związkowców i rolników. Kilka osób zostało pobitych – Michał Bartoszcze, Jan Rulewski i Mariusz Łabentowicz trafili do szpitala.

Informacje o zajściu szybko rozeszły się po całym kraju. Lokalny incydent przekształcił się w ogólnopolski kryzys społeczno-polityczny, o którym dyskutowano nie tylko w Polsce, ale również poza jej granicami. Na temat kryzysu bydgoskiego wypowiadali się przywódcy i przedstawiciele wielu państw, w tym papież Jan Paweł II.

Po wielu rozmowach zawarto tzw. porozumienie bydgoskie, w którym władze zobowiązały się m.in. do zalegalizowania rolniczej „Solidarności”.

Wystawa zdjęć „Bydgoski Marzec ‘81”

Ekspozycja wielkoformatowych zdjęć poświęconych wydarzeniom Bydgoskiego Marca ‘81 umieszczona jest na ścianie Bydgoskiego Centrum Finansowego, w ścisłym centrum miasta.

Wystawa stanowi wybór zdjęć i opisów dokonany przez historyków Ośrodka Karta w formie ok. 50-metrowego banera rozwieszonego na wysokości ok. 2,5 m nad poziomem chodnika. Autorzy, dzięki starannemu doborowi zdjęć ukazują dramatyzm wydarzeń sprzed 40-lat.

Uroczysta Msza św. w bydgoskiej farze

Wcześniej prezydent Andrzej Duda uczestniczył w piątkowej mszy świętej w katedrze św. Marcina i Mikołaja w Bydgoszczy z okazji 40. rocznicy Bydgoskiego Marca 1981 r. Uroczystej liturgii przewodniczył ordynariusz bydgoski.

W mszy św. wziął też udział m.in. uczestnik wydarzeń sprzed lat Jan Rulewski. Obecny był także wojewoda kujawsko-pomorski Mikołaj Bogdanowicz, parlamentarzyści PiS.

Sylwetki nagrodzonych

1.    Tadeusz Bieniek urodzony w Lipnikach, powiat Gorlice, poszukiwacz nafty osiadł na Kujawach i od 1977 roku prowadził zakład kamieniarski w Pakości. Od 1978 roku zamieszkał w Inowrocławiu i natychmiast zaangażował się w działalność społeczną. W latach 1998-2002 był radnym Rady Miejskiej, upominał się na tym forum o poszanowanie wartości chrześcijańskich. Od 1981 r. jest członkiem Towarzystwa Świętego Wojciecha, a od 1995 roku przez wiele lat był prezesem regionu kujawskiego. W 2004 roku stanął na czele zarządu głównego tego Towarzystwa w Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Był jednym z pomysłodawców oraz współrealizatorem budowy nowego pomnika św. Wojciecha w Inowrocławiu (zniszczonego przez Niemców  w czasie II wojny światowej), skutecznie doprowadził do przywrócenia patronatu tego Męczennika dla Gimnazjum nr 1. W 1999 roku był jednym z inicjatorów powołania  do życia szkół katolickich w Inowrocławiu. Od 2009 roku jest wiceprezesem inowrocławskiego oddziału Klubu Inteligencji Katolickiej. Jako mistrz kamieniarski (wspólnie z synami) wykonał (często tylko po kosztach lub całkiem społecznie) wiele tablic, grobów lub obelisków upamiętniających ważne dla lokalnego społeczeństwa wydarzenia lub zasłużonych ludzi (np. obelisk ku czci żołnierzy AK na Skwerze Sybiraków , pomnik Jana Pawła II na skwerze jego imienia, obelisk upamiętniający Piotra Bartoszcze na polach Radłówka, tablica na grobie Józefy Kasprowiczowej, tablicę poświęconą księdzu Jerzemu Popiełuszce w kościele ZNMP). 

2.   Gedowski Zbigniew, kierowca w Inowrocławskich Zakładach Metalowych „Inoterma-Domgos”, działacz opozycji politycznej w PRL. Uczestnik strajku w „Domgosie” (9–10 IX 1980 r.), organizator pierwszego zebrania MKZ NSZZ „Solidarność”  w Inowrocławiu (członek zespołu ds. postulatów i występujących nieprawidłowości, od grudnia 1980 r. szef miejskich struktur związku). Zaangażowany w powstanie  i rozwój Niezależnego Samorządnego Związku Młodzieży Szkolnej „Solidarność”, bliski współpracownik NSZZ „Solidarność Chłopska” oraz NSZZ RI „Solidarność” - współorganizator akcji protestacyjnych, m.in. blokady ul. Fornalskiej w Inowrocławiu (22 I 1981 r.) oraz zaorania ziemi należącej do RSP „Zgoda” i PGR Kruśliwiec (23 VIII 1981 r.), uczestnik ogólnopolskiego strajku rolników w Bydgoszczy (16 III-17 IV 1981 r.), oraz protestu zorganizowanego w inowrocławskiej siedzibie ZSL (16–17 IV 1981 r.). 13 XII 1981-9 III 1982 internowany w ośrodku odosobnienia w Potulicach.  Po odzyskaniu wolności działacz opozycji antykomunistycznej, współpracownik Ogólnopolskiego Komitetu Oporu Rolników „Solidarność”. Od lipca 1982 r. w ukryciu, po ujawnieniu się w kwietniu 1983 r. aresztowany, zmuszony do zapłacenia odszkodowania na rzecz RSP „Zgoda” w związku z akcją protestacyjną zorganizowaną 23 VIII 1981 r. W 1983 r. wyemigrował do USA, od 2006 r. w Polsce – doradca związków zawodowych, współorganizator akcji protestacyjnych w Inowrocławskich Kopalniach Soli „Solino” S.A. Kawaler Krzyża Wolności i Solidarności.

3.   Karpiński Franciszek, członek NSZZ „Solidarność”, działacz opozycji antykomunistycznej w PRL. Działalność opozycyjną rozpoczął przed Sierpniem 1980 r. Dzięki współpracy z Janem Zielińskim otrzymywał wydawnictwa drugiego obiegu,  które kolportował wśród pracowników Przedsiębiorstwie Gospodarki Komunalnej  i Mieszkaniowej w Inowrocławiu. We wrześniu 1980 r. uczestniczył w powołaniu struktur NSZZ „Solidarność” w PGKiM (pełnił funkcję członka Komisji Rewizyjnej), następnie zaangażował się w pracę na rzecz Zarządu Oddziału „Solidarności”  w Inowrocławiu. Po 13 grudnia 1981 r. utrzymywał kontakty z Janem Zielińskim, Romanem Bartoszcze, Jarosławem Brejzą, Zygmuntem Tucholskim, Piotrem Śmiejkiem, Zbigniewem Gedowskim i Jerzym Strugałą. Działalność ta polegała na kolportażu nielegalnych wydawnictw, zbiórce pieniędzy dla rodzin osób internowanych i aresztowanych w wyniku wprowadzenia stanu wojennego. W związku z działalnością opozycyjną był represjonowany i inwigilowany przez SB.  14 lutego 1984 r. został tymczasowo aresztowany za sporządzenie i kolportaż ulotek (areszt opuścił 25 lipca 1984 r.). 16 stycznia 1984 r. został pobity przez funkcjonariuszy MO w Inowrocławiu – sprawę umorzono. W latach 1984–1985 rozpracowywany  przez SB w ramach sprawy operacyjnego rozpracowania krypt. „Spółka”. Pomimo represji ze strony aparatu bezpieczeństwa PRL prowadził działalność opozycyjną aż do 1989 r. W 1988 r. uczestniczył w powołaniu Tymczasowego Zarządu Oddziału NSZZ „Solidarność” w Inowrocławiu, jak również w działaniach zmierzających  do reaktywowania struktur „Solidarności” w PGKiM. W kwietniu 1989 r. wziął udział  w zebraniu założycielskim Obywatelskiego Porozumienia Wyborczego,  które zorganizowało kampanię kandydatów Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”.

4.   Kowalski Kazimierz, pracownik ZPO „Modus”, organizator struktur NSZZ „Solidarność” w Inowrocławiu. Przewodniczący Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” w ZPO „Modus” w Bydgoszczy.

[ALERT]1616651308799[/ALERT]