To będzie prezent dla Kruszwicy. Skierowano pisma do AGAD

• Stowarzyszenie Nowa Kruszwica zwróciło się do AGAD z zapytaniem o dostęp do kruszwickich ksiąg ziemskich i grodzkich.

• Stowarzyszenie Nowa Kruszwica we współpracy z Nadgoplańskim Towarzystwem Historycznym, kierując się pasją do historii i troską o zachowanie lokalnego dziedzictwa, zwróciło się do Archiwum Głównego Akt Dawnych (AGAD) z zapytaniem o możliwość udostępnienia kruszwickich ksiąg ziemskich i grodzkich.

• Dokumenty te stanowią nieocenione źródło wiedzy o życiu mieszkańców Kruszwicy oraz regionu w czasach I Rzeczypospolitej. Stowarzyszenie, pragnąc lepiej zrozumieć przeszłość, wystąpiło z prośbą o udostępnienie tych unikalnych akt, aby pasjonaci historii, badacze i lokalni mieszkańcy mogli zgłębiać dzieje swojego regionu.

Co zawierają księgi ziemskie i grodzkie?

Księgi ziemskie i grodzkie, prowadzone przez sądy ziemskie i grodzkie, stanowiły podstawowe źródło informacji o sporach majątkowych i cywilnych. Księgi ziemskie rejestrowały sprawy związane z nabywaniem i sprzedażą ziemi, przenoszeniem własności oraz umowami dzierżawy, natomiast księgi grodzkie obejmowały szeroki zakres spraw cywilnych i karnych, w tym spory graniczne, sprawy spadkowe oraz procesy o niewypłacalność.

Dokumenty te zawierały także zapisy wyroków sądowych, zeznania stron i świadków oraz wpisy dotyczące pełnomocnictw i dekretów wydawanych przez sądy i władze. Dodatkowo obejmowały dokumenty związane z działalnością samorządową, w tym sprawy administracyjne i porządkowe, takie jak zobowiązania podatkowe, wyznaczanie granic czy regulacje prawne dotyczące użytkowania ziemi.

Księgi te stanowiły więc nie tylko zapis procesów sądowych, lecz także cenny dowód prawny dotyczący transakcji majątkowych i administracyjnych.

Ile jednostek archiwalnych obejmują kruszwickie księgi?

Zachowane kruszwickie księgi ziemskie i grodzkie obejmują 76 jednostek archiwalnych, z czego 68 stanowią księgi grodzkie. Materiał archiwalny sięga XV wieku, a najstarsze wpisy pochodzą z 1434 roku. Choć sąd ziemski w Kruszwicy istniał już wcześniej, zachowane księgi dostarczają cennych informacji o strukturze społecznej i prawnej regionu na przestrzeni wieków.

Ostatnie zachowane księgi grodzkie pochodzą z 1773 roku – po tym okresie administrację przejął zaborca pruski, co oznaczało kres funkcjonowania polskiego systemu sądowego w tym rejonie. Księgi te stanowią kluczowe źródło wiedzy o Kruszwicy i okolicznych wsiach, dokumentując zmiany w strukturze społecznej, prawie własnościowym oraz administracyjnym od średniowiecza po XVIII wiek.

Zainteresowanie innymi księgami w regionie

Podobnie jak kruszwickie akta, cennym źródłem informacji historycznych są również księgi radziejowskie i inowrocławskie, dostępne w serwisach szukajwarchiwach.gov.pl oraz skanoteka.genealodzy.pl. Szczególnie interesujące są dokumenty dotyczące sądu ziemskiego w Radziejowie oraz sądu w Inowrocławiu, które pozwalają uzyskać pełny obraz procesów sądowych i transakcji majątkowych w regionie. Dzięki ich digitalizacji coraz więcej osób może odkrywać bogatą historię Kujaw.

Platforma „Szukaj w Archiwach”

Platforma „Szukaj w Archiwach”, zarządzana przez Narodowe Archiwum Cyfrowe, to ogólnopolski serwis umożliwiający dostęp do zdigitalizowanych dokumentów archiwalnych z polskich instytucji. W jego zasobach znajduje się miliony skanów, obejmujących akta sądowe, księgi metrykalne, mapy oraz fotografie z różnych okresów i regionów Polski.

Co istotne, na platformie dostępne są również dokumenty spoza Polski, np. staropolskie księgi przechowywane w archiwach we Lwowie, obejmujące tereny dzisiejszej Ukrainy. Serwis jest systematycznie rozbudowywany, a obecnie zawiera ponad 30 milionów skanów.

Wystąpienie Stowarzyszenia Nowa Kruszwica do Archiwum Głównego Akt Dawnych z prośbą o udostępnienie kruszwickich ksiąg ziemskich i grodzkich to istotny krok w kierunku lepszego poznania historii regionu. Dzięki tym dokumentom możliwe będzie nie tylko zgłębienie dziejów lokalnych rodzin, lecz także analiza procesów sądowych i administracyjnych, które miały znaczenie dla funkcjonowania społeczeństwa w czasach I Rzeczypospolitej.

Warto podkreślić, że rosnąca dostępność tego typu materiałów – zwłaszcza dzięki platformie „Szukaj w Archiwach” – umożliwia coraz szersze badania nad historią regionu oraz przywracanie pamięci o lokalnych wydarzeniach i osobach, które odcisnęły swoje piętno na dziejach Kujaw.

- Kruszwica, jako miasto o ponad 600-letniej historii, zasługuje na to, by jej przeszłość była jak najlepiej udokumentowana i szeroko dostępna dla mieszkańców oraz badaczy - informuje Adam Lewandowicz z Nowej Kruszwicy.

[ZT]40183[/ZT]

[ZT]40181[/ZT]

[ZT]40182/ZT]