Kruszwickie adresy z przeszłości: Inicjatorem budowy tej kamienicy był Gierke z Polanowic

15:02, 23.03.2025 Aktualizacja: 15:10, 23.03.2025

Skomentuj

Zapraszamy na nowy cykl materiałów na portalu MojaKruszwica.pl. Zarówno w sobotę, jak i w niedzielę będziemy publikować historie kruszwickich kamienic.
Prezentowane informacje pochodzą z dokumentów publicznych, archiwów państwowych oraz ksiąg wieczystych spisywanych przez urzędników w XX wieku.
Dziś przedstawiamy dziesiątą część naszego cyklu. Dotyczy ona kamienicy przy ulicy Rynek, która powstała około 1904 roku (dawniej Plac 1 Maja 19).

Z dokumentacji wykonanej w 1977 roku oraz 1978 roku wynika, że budynek powstał około 1904 roku. Pod koniec lat XX. wieku funkcjonowała tutaj drogeria "Pod Lwem" oraz istniejący do dziś do mieszkalny (ówczesnym właścicielem obiektu był Antoni Kowalski).

Co przekazał właściciel obiektu?

W dokumentacji konserwatorskiej znalazła się informacja o budowie obiektu około 1904 roku. Taką informację przekazał Antoni Kowalski. Budowniczym był Karol Guenter z Kruszwicy, a inicjatorem budowy Gierke z Polanowic.

O inicjatorze

Walter Gierke urodził się w 1854 roku w Bydgoszczy (niem. Bromberg) w rodzinie o prawniczych tradycjach. Jego ojciec, Julius Gierke, był prezesem Królewskiego Sądu Apelacyjnego oraz ministrem w pruskim rządzie, a brat Otto już w wieku 20 lat obronił doktorat z prawa. Rodzina wywodziła się ze Szczecina, a jej korzenie sięgały czeskiej Bohemii.

Walter od młodości interesował się rolnictwem. Ukończył szkołę rolniczą i pracował jako zarządca majątków, a następnie – dzięki inwestycjom i wsparciu brata – zaczął nabywać własną ziemię. W 1897 roku zakupił majątek Polanowice, a w 1912 – Łojewo. Rozwinął tam nowoczesne gospodarstwa, stając się jednym z najzamożniejszych właścicieli ziemskich w okolicy. Był także właścicielem kamienicy w Inowrocławiu oraz udziałowcem Cukrowni Mątewskiej.

Przed nabyciem Polanowic poślubił Luise Schwedler, z którą doczekał się ośmiorga dzieci: Hansa, Konrada, Liselotte, Evy, Ernestiny, Ilse i Fritza.

Zanim jednak budynek powstał właścicielami działki byli Anna Teofila Wiśniewska (1839-1847), Martin Braun (1847-1877) a w 1877 roku Merens Souter i Bertha v. Rosenberg. Od 1877 roku do 1892 właścicielem był aptekarz Ewald Schrade, a następnie od 1892 do 1926 Walter Gierke. Po nim działka z domem trafiła do Walentyny Jakubowskiej, a w 1931 roku jej właścicielem został Jankowski. Od 1965 jako właściciel pojawia się Antoni Kowalski.

W 1904 roku działka zostaje zabudowana, a w 1910 roku odnotowano dom mieszkalny z prawym skrzydłem, ubikację, podwórze i ogród oraz warsztaty stolarski z remizą, stajnia, szopę z desek, kurnik i budynek mieszkalny w podwórzu.

W 1929 roku miało miejsce otwarcie drogerii "Pod Lwem" Jankowskiego. Sam budynek posiada zewnętrzne cechy, które klasyfikują go jako budynek secesyjny. Według danych z lat 70. XX wieku kubatura obiektu wynosiła 2904 m3, a powierzchnia użytkowa 968m2.

[ZT]40233[/ZT]

Opis budynku w latach 70. XX wieku

Obiekt usytuowany przy zachodniej pierzei dawnego Rynku. Zwrócony frontem ku wschodowi. Założony na planie litery L. Murowany, tynkowany, podpiwniczony, trzy- i półkondygnacyjny, 9-osiowy od frontu.

W parterze wbudowane witryny sklepowe i wejście główne umieszczone centralnie. Środkowa część fasady zamknięta z lewej strony wykuszem i przylegającymi doń balkonami. Dwie skrajne osie prawe zaakcentowane balkonami wgłębnymi. Dach wielopołaciowy, ukształtowany zgodnie z rozczłonkowaniem elewacji.

Otwory okienne prostokątne, ujęte gładkimi opaskami. Naświetla okien I i II piętra podzielone na szereg mniejszych kwater. Balkony z dekoracją secesyjną. Ściany parteru częściowo boniowane w tynku. Naroża poszczególnych części obramowane pseudo-lizeniami.

Dach od frontu kryty dachówką, od podwórza – papą. Częściowo zachowana stolarka drzwiowa (drzwi wejściowe) i okienna. Układ wnętrza dwutraktowy. Wnętrza drewniana klatka schodowa. Zachowany piec kaflowy na I piętrze. Więźba dachowa częściowo zmieniona – drewniana. W piwnicach sklepienie odcinkowe na dźwigarach.