• Zapraszamy do nowego cyklu materiałów w naszym portalu informacyjnym.

• Piąta część cyklu to krótka historia o dworku w Głębokiem. 

• Materiał archiwalny w marcu 1984 roku przygotowała M. Grzęska-Janiak, a fotografię W. Reszkiewicz. 

Dwór w latach 80. XX wieku należał do Kombinatu PGR w Kobylnikach. Pałac został wybudowany w 1913 roku przez Tadeusza Twardowskiego. W czasie II Wojny Światowej pałac wraz z majątkiem stanowił własność Niemca Hansa Guderiana. 

Otrzymał w darze od Adolfa Hitlera 11 października 1943 majątek o powierzchni 947,38 ha w Deipenhof, przy czym wywłaszczono jego polskich właścicieli – rodzinę Twardowskich. Heinz Guderian w swoich „Wspomnieniach żołnierza” wskazuje datę 4 września 1943 jako dzień otrzymania telegramu z zawiadomieniem o otrzymaniu majątku. Jego żona przeprowadziła się tam w październiku 1943 i pozostała tamże do 20 stycznia 1945 roku

Heinz Wilhelm Guderian (1888–1954) – niemiecki generał pułkownik Wehrmachtu, teoretyk wojskowości i twórca nowoczesnej doktryny wojsk pancernych. Urodził się 17 czerwca 1888 r. w Chełmnie (wówczas Kulm, Prusy Zachodnie). Był autorem koncepcji „wojny błyskawicznej” (blitzkrieg), opisanej w głośnej książce Achtung – Panzer! (1937), zakładającej zmasowane uderzenia związków pancernych wspieranych lotnictwem. W czasie II wojny światowej dowodził m.in. XIX Korpusem i 2 Armią Pancerną. Odegrał kluczową rolę w kampanii wrześniowej, francuskiej i początkowych operacjach przeciw ZSRR.

[FOTORELACJA]5508[/FOTORELACJA]

Jako Generalny Inspektor Wojsk Pancernych odpowiadał za rozwój i modernizację broni pancernej III Rzeszy. W latach 1944–1945 był szefem sztabu Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych (OKH). Po wojnie współpracował z amerykańską armią jako konsultant i autor analiz działań wojennych. Choć unikał oskarżeń o zbrodnie wojenne, jego rola jako wysokiego dowódcy Wehrmachtu i beneficjenta nazistowskiego systemu budzi kontrowersje. Zmarł 14 maja 1954 r. w Schwangau. Opublikował wspomnienia pt. Wspomnienia żołnierza (Erinnerungen eines Soldaten, 1951), w których przedstawił subiektywną wizję swojej kariery.

Od 1946 roku właścicielem wsi był Skarb Państwa, a w 1972 roku właścicielem i użytkownikiem pałacu został Kombinat PGR w Kobylnikach Piaskach. W 1974 roku przeprowadzono remont kapitalny. Wśród postulatów konserwatorskich znalazło się uporządkowanie schodów prowadzących na parter ogrodowy od strony elewacji południowej. Obecnie udynek wrócił do rąk potomków dawnych właścicieli.

Stan zachowania pałacu w Głębokiem według dokumentacji z 1983 roku

W dokumentacji sporządzonej w 1983 roku odnotowano szczegółowy stan zachowania oraz układ architektoniczny pałacu położonego na skraju wsi Głębokie, w zachodniej części miejscowości. Obiekt otacza park krajobrazowy z pomnikami przyrody od strony południowo-zachodniej.

Pałac został wzniesiony w konstrukcji tradycyjnej, murowany z cegły na zaprawie cementowo-wapiennej, posadowiony na fundamencie z kamienia polnego. Budynek ma zwartą bryłę o układzie dwukondygnacyjnym, założoną na planie wydłużonego prostokąta. Dach mansardowy, wysoki, kryty dachówką karpiówką ułożoną na dwulet. Ściany zewnętrzne i wewnętrzne tynkowane, stan zachowania wszystkich elementów konstrukcyjnych oceniono jako dobry.

Elewacja frontowa (północna) jest dziewięcioosiowa, z trójosiowym portykiem wspartym na czterech pseudodoryckich kolumnach, zwieńczonym trójkątnym tympanonem. W tympanonie znajduje się trójdzielne okno. Elewacja południowa (ogrodowa) posiada ośmioosiowy układ z centralnym ryzalitem czteroosiowym. Pozostałe elewacje (wschodnia i zachodnia) również wykazują symetryczny, klasycystyczny układ z obecnością ryzalitów i okien powiekowych w dachu. Podziały horyzontalne wyznaczają gzymsy – międzypiętrowy i koronujący, a całość elewacji wzbogacają płaskie pilastry i opaski tynkowe.

Wnętrze pałacu było pierwotnie dwutraktowe z centralnym korytarzykiem, sienią i klatką schodową na osi ryzalitu. Stan pierwotny uległ jednak przekształceniu w wyniku wprowadzenia licznych ścianek działowych, mających na celu adaptację budynku do nowej funkcji – przedszkola. Pomieszczenia na piętrze przekształcono na mieszkania dla pracowników Zakładu Rolnego. Wnętrza wyposażone zostały w podłogi parkietowe, a w hallu zachowano ceramiczne posadzki i kasetonowy, gipsowy sufit. Stolarka drzwiowa i okienna, dekoracje sztukatorskie oraz opaski okienne i dekoracje reliefowe pozostały w dobrym stanie.

Strych stanowi jedną przestrzeń, przykrytą drewnianą więźbą dachową w układzie płatwiowo-krokwiowym wspartą na stolcach z zastrzałami. Piwnice są wysokie, nakryte sklepieniem ceglanym typu Klein, z korytarzem i rozmieszczonymi po obu stronach pomieszczeniami piwnicznymi.

Instalacje wodno-kanalizacyjne, elektryczne oraz ogrzewanie centralne były zachowane i funkcjonujące w momencie sporządzania dokumentacji.

Wszystkie elementy konstrukcyjne, architektoniczne i dekoracyjne zostały ocenione w 1983 roku jako zachowane dobrze.

Kalendarium

XV–XVI wiek▶ Właścicielami wsi Głębokie są przedstawiciele rodu Głębockich.

1818▶ Właścicielką Głębokiego zostaje Magdalena von Zaborowska.

1829▶ Majątek przechodzi na Konstancję Jeżewską z d. Zaborowską oraz jej potomków z rodu Jeżewskich.

1895▶ Głębokie przechodzi w ręce Władysławy von Hulewicz z d. Zawisza Czarny.

1902▶ Majątek nabywa rodzina Twardowskich.

1913▶ Tadeusz Twardowski buduje w Głębokiem dwukondygnacyjny pałac w stylu neoklasycystycznym.▶ Obiekt wyróżnia monumentalny portyk kolumnowy, trójkątny fronton i czterospadowy dach mansardowy pokryty dachówką.▶ Majątek zostaje zmechanizowany, uruchomiona zostaje kolejka polowa, powstaje także lądowisko dla samolotu.

1943▶ W czasie II wojny światowej właścicielem majątku zostaje niemiecki generał Heinz Guderian.

1945–1946▶ Po zakończeniu wojny majątek przechodzi na własność Skarbu Państwa Polskiego.

1972▶ Pałac i teren użytkowany jest przez PGR Kobylniki – Piaski.

1974▶ PGR przeprowadza w pałacu remont.

1983▶ Sporządzona zostaje dokumentacja techniczna i konserwatorska pałacu, która odnotowuje dobry stan zachowania budynku i jego elementów architektonicznych.

XXI wiek ▶ Budynek zwrócono potomkom dawnych właścicieli.

11 ciekawostek o Parku

• Park został założony w połowie XIX wieku i zajmuje powierzchnię 5,5 hektara.
• Do pałacu prowadzi reprezentacyjna aleja kasztanowa, która kończy się ozdobnym podjazdem.
• Frontową część parku zdobi trawnik otoczony strzyżonym żywopłotem, wśród którego posadzono iglaki, głównie cisy pospolite i jałowce.
• W parku znajdują się dwa stawy, z czego jeden posiada wyspę z prowadzącym na nią drewnianym mostkiem.
• Brzegi stawów porastają efektowne drzewa takie jak: wierzby płaczące, topole białe, jesiony wyniosłe oraz olchy czarne.
• Park to skupisko ponad 500 drzew należących do około 40 gatunków, głównie liściastych.
• Iglaste drzewa występują rzadko i reprezentowane są przez: świerki pospolite, świerki kłujące, żywotniki zachodnie, cisy pospolite oraz jałowce.
• Starodrzew rośnie zarówno pojedynczo, jak i w formie zwartych szpalerów – np. pasmo jesionów wyniosłych wyznacza zachodnią granicę parku.
• W tej części rosną m.in.: lipy drobnolistne, topole czarne, klony jawory, wiąz szypułkowy, kasztanowce białe i jarząby pospolite.
• W parku występują okazy o imponujących obwodach, zbliżone do pomnikowych – np. topole białe i czarne, lipa, wiąz, a także rzadki jesion pensylwański odmiany pstrolistnej.
• Historyczny układ kompozycyjny parku uległ zatarciu wskutek niekontrolowanego rozrostu samosiewów krzewów i drzew liściastych.

[ZT]41823[/ZT]

[ZT]41691[/ZT]

[ZT]41622[/ZT]

[ZT]41230[/ZT]

[DAWNY]1752638978516[/DAWNY]

[ZT]44043[/ZT]

[ZT]44041[/ZT]

[ZT]44042[/ZT]