• Rynek 18 to jedna z ciekawszych kamienic przy kruszwickim rynku. Ma za sobą długoletnią tradycję związaną z farmacją.

• Choć dziś apteki już nie ma - to mało kto dziś nie pamięta, że przez wiele lat służyła mieszkańcom, a od kilku lat można w niej skorzystać z usług medycznych.

Historia rodziny Marcinkowskich jest pełna ciekawych i inspirujących opowieści .Do nich zresztą zamierzamy jeszcze powracać w ramach działań Nadgoplańskiego Towarzystwa Historycznego. Dzisiaj jednak skupimy się na krótkiej historii samej kamienicy przy ulicy Rynek 18.

Sam obiekt pochodzi z połowy XIX wieku i reprezentuje styl eklektyczny, charakterystyczny zwłaszcza dla końca XIX i początku XX wieku. Świadczy o tym chociażby symetryczna fasada - budynek ma wyraźnie zrównoważoną, symetryczną fasadę, z centralnie umieszczonym balkonem i drzwiami.

Ponadto rolę odgrywają tutaj także dekoracyjne detale - widoczne ozdobne elementy architektoniczne, takie jak pilastry, gzymsy i dekoracyjne wykończenia wokół okien oraz klasyczne proporcje z dużymi oknami i wyraźnymi podziałami pionowymi.

[FOTORELACJA]4188[/FOTORELACJA]

[DAWNY]1722685021893[/DAWNY]

Początki

22 czerwca 1863 Gotthilf Hermann von Rosenberg – aptekarz urodzony 10. czerwca 1824 w Tilsit, Prusy Wschodnie ( Tylża, obecnie Sowieck – miasto w Rosji, w obwodzie kaliningradzkim ), nabywa od Andrzeja Meissner’a, właściciela folwarków Emmowo ( nazwa obowiązująca w latach 1815-1918 w zaborze pruskim, obecnie Rzepiszyn ) i Sławsk Wielki, rozległą posiadłość ziemską z domem w Kruszwicy (obecnie Rynek 18). W ramach zapłaty Herman von Rosenberg zobowiązuje się wypłacić trzem córkom Meissner’a ( Stanisławie, Mariannie i Józefie ) „schedę macierzyńską” po ich zamążpójściu, co czyni w latach 1869 – 1871 w wysokości 360 talarów, 3 srebrnych groszy i 6 fenigów dla każdej z córek.

W lipcu 1863 Hermann von Rosenberg otrzymuje koncesję na założenie apteki w zakupionym domu w Kruszwicy, liczącej wtedy 639 mieszkańców.

Apteka

Nieco rok później bo w październiku 1864 roku po rozbudowie domu właściciel oddaje aptekę do publicznego użytku. 23 marca 1892 roku Hermann von Rosenberg sprzedaje aptekę Ewaldowi Schrade, aptekarzowi przybyłemu z Königsberg ( Królewiec, obecnie Kaliningrad – miasto w Rosji, w obwodzie kaliningradzkim.

29 czerwca 1896 – kolejnym właścicielem apteki zostaje Emil Liebau, w Kruszwicy rodzi się jego syn Werner Liebau (1897 – 1970), późniejszy profesor nauk finansowych Uniwersytetów w Rostoku i Halle w NRD.

[ZT]26722[/ZT]

Tadeusz Witulski właścicielem apteki

3 stycznia 1898 apteka przechodzi w ręce Polaka. Nowy właściciel, Tadeusz Wituski (1867-1934) – był synem przyrodnika, matematyka i nauczyciela Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu – Leona Wituskiego. Należał do Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, był członkiem Wydziału Przyrodniczego.

Jego wnukiem jest Andrzej Wituski (ur. 23 lutego 1932 w Poznaniu) działacz społeczny, kulturalny i samorządowy, prezydent Poznania (1982–1990), od 2001 wiceprezes, a potem prezes i dyrektor biura Towarzystwa Muzycznego im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu oraz dyrektor Międzynarodowych Konkursów Skrzypcowych im. Henryka Wieniawskiego (do 2007).

Farmacja w rękach Romana Marcinkowskiego

18 lutego 1905 kolejnym właścicielem apteki zostaje Roman Marcinkowski (Tadeusz Wituski przeprowadza się do Poznania i w latach 1906 – 1915 roku był właścicielem Zielonej Apteki mieszczącej się na ul. Wrocławskiej).

Roman Marcinkowski urodził się 1 sierpnia 1847 roku w Poznaniu. Uczęszczał do Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu, studia farmaceutyczne odbył w Berlinie. Jego żoną była Marianna Denizot, córka Augustyna Denizot – wybitnego francuskiego ogrodnika i sadownika, którego w 1859 hrabia Albin Belina Węsierski sprowadził go do swojego majątku w Zakrzewie koło Gniezna.

Związek małżeński zawarli w Poznaniu w 1904 roku. Roman Marcinkowski był długoletnim prezesem Rady Nadzorczej Banku Ludowego, członkiem Rady Miejskiej, a od 1913 roku członkiem Magistratu i zastępcą burmistrza Kruszwicy. Czynnie uczestniczył w Powstaniu Wielkopolskim, zaopatrywał w lekarstwa i materiały opatrunkowe powstańców. Wyposażył wóz sanitarny oddany do dyspozycji ppor Pawła Cymsa w czasie ataku na Inowrocław. Na przełomie lat 1918/1919 pełnił obowiązki kontrolera niemieckiego burmistrza, a następnie został pierwszym polskim burmistrzem Kruszwicy. Był członkiem Rady Ludowej w Kruszwicy i Powiatowej Rady Ludowej w Strzelnie.

Współorganizatorem polskiej władzy administracyjnej na terenie miasta. Po I wojnie światowej, jako członek Rady Miejskiej i Wydziału Powiatowego, przyczynił się do rozwoju swojego miasta, a jako członek miejskiej i powiatowej Rady Szkolnej przyczynił się również do zorganizowania i rozwoju polskiego szkolnictwa. Był prezesem zarządu miejskiego i sekretarzem zarządu powiatowego Związku Obrony Kresów Zachodnich, prezesem Związku Ludowo-Narodowego i członkiem Towarzystwa Powstańców i Wojaków. Zmarł 13 lipca 1929 roku w Kruszwicy.

Najpierw wojna, a później nacjonalizacja odebrała rodzinie Marcinkowskich aptekę po1945. Udało się ją odzyskać dopiero po 1989 roku. Kilka lat temu zakończyła ona swoją działalność. Kamienica nadal pełni swoją misję pomocy drugiemu człowiekowi w zakresie realizacji usług medycyny i medycyny estetycznej.

Serdeczne podziękowania kierujemy w stronę rodziny Państwa Marcinkowskich za udzielenie informacji i zgody na ich wykorzystanie.

[ZT]34619[/ZT]

[ZT]34612[/ZT]

[ZT]34611[/ZT]

[ZT]34610[/ZT]