• Kontynuujemy nasz cykl materiałów na portalu MojaKruszwica.pl. W soboty i niedziele publikujemy historie kruszwickich kamienic i domów.

• Prezentowane informacje pochodzą z dokumentów publicznych, archiwów państwowych oraz ksiąg wieczystych – spisanych przez urzędników w XX wieku.

• Tym razem odcinek jubileuszowy! Po raz 30. spotykamy się przy publikacji materiałów na ten temat. Z tej okazji dokumentacja Kruszwicy sprzed 21 lat obejmująca m.in. opracowania dotyczące historii starej części Kruszwicy. 

Materiały opracowała ponad 20 lat temu Bogna Derkowska-Kostkowska, która wykonała również serię fotografii Kruszwicy w 2004 roku. Opracowanie dokumentacji skupia się na historii starej części miasta. Swoją dokumentację opatrzyła również ciekawym komentarzem dotyczącym tego jak zaniedbano przez lata wygląda architektoniczny Kruszwicy co spowodowało zatracanie się naturalnego krajobrazu historycznego i lokalnych tradycji. Obszar badany jest nieco inny niż dzisiejsze rozumienie potocznego pojęcia "Stare Miasto". W badaniu konserwatorskim wyłania się bowiem obszar obejmujący m.in. ulicę Kolegiacką na wschodzie oraz maksymalnie ulicę Rynek na zachodzie. Na północy obszar opisany obejmuje ulicę Wodną, a na południu Mysią Wieżę.

[FOTORELACJA]5480[/FOTORELACJA]

Dlaczego taki obszar?

Jak wyjaśnia autorka dokumentacji "wyróżnić można co najmniej siedem zespołów przestrzennych historycznego osadnictwa. Na policentryczny układ osadniczy, określający topografię miasta, decydujący wpływ wywarło jezioro Gopło. Od głębokiej starożytności zasiedlano bowiem nie tylko oba brzegi owego akwenu (lewy, zachodni i prawy, wschodni), ale również pobliskie wyspy, wyłaniające się z jeziora bądź przez nie zalewane wskutek kolejnych transgresji lub regresji wód Gopła, uwarunkowanych zmianami klimatycznymi i działaniem człowieka (w XIX–XX w. prace hydrotechniczne i melioracyjne)".

-  W dziejach Kruszwicy liczyły się dwie wyspy: tak zwana północna, zwana inaczej Grodową albo Zamkową, tudzież mniejsza, południowa, nazywana Rzepną.Kruszwica rozwinęła się na obszarze równiny nieznacznie wypiętrzonej ponad poziom tafli jeziora Gopło, rozciągniętego w osi pn.–pd. Miasto, w którego strefie staromiejskiej wyróżniamy trzy, niezależne zespoły przestrzenne, rozpościera się na obu brzegach jeziora oraz Półwyspie Rzepowskim.zielnica starego miasta w Kruszwicy stykuje się po obu stronach Gopła obejmując Półwysep Rzepowski. Charakterystyczną cechą rozplanowania jest układ rynku lokowanego na półwyspie oraz narożne położenie pierzei rynkowej z kościołem parafialnym pw. św. Piotra w okolicy południowej. Rynek połączony jest przez trzy ulice (ul. Zamkowa, ul. Rybaka oraz Poznańska) z głównymi drogami w kierunku Inowrocławia - wyjaśniła w dokumentacji z 2004 roku Bogna Derkowska-Kostkowska.

Zmiany urbanistyczne w Kruszwicy w XX wieku

Jak wyjaśnia Bogna Derkowska-Kostkowska Wschodni brzeg jeziora Gopło w Kruszwicy uległ w ostatnich latach znaczącym przekształceniom. W bezpośrednim sąsiedztwie strefy staromiejskiej powstało nowe, rozległe osiedle mieszkaniowe Zagople. Jednocześnie rozbudowie uległy istniejące w mieście zakłady przemysłowe. Zwiększenie ich powierzchni oraz dobudowa potężnych hal i kominów sprawiły, że stały się one istotnymi elementami dominującymi w krajobrazie miasta, wpływającymi na jego sylwetę.

W dzielnicy starego miasta zrealizowano szereg inwestycji budowlanych, które nie nawiązywały do istniejących form historycznych. Część budynków z końca XIX i początku XX wieku została poddana pracom remontowym i adaptacyjnym bez zachowania detalu architektonicznego. W strefach parterów pojawiły się witryny, które nie współgrają z tradycyjnym ukształtowaniem fasad. Ponadto, w związku z modernizacją układu drogowego, częściowo przekształcono odcinki ulic, dostosowując je do nowych tras przelotowych i wylotowych w różnych kierunkach.

Zmiany dotknęły także układu komunikacyjnego miasta. Kruszwica, która pierwotnie była położona poza głównymi szlakami komunikacyjnymi, została przecięta drogą krajową nr 62. Trasa ta przeprowadzona została przez dzielnicę staromiejską – od północy ulicą Niepodległości, przez Rynek (wzdłuż zachodniej i południowej pierzei), a następnie ulicami Zamkową i Kościuszki w kierunku wschodnim. Wykorzystanie kilku ulic jako tras przelotowych i wylotowych z miasta doprowadziło do istotnej zmiany pierwotnego układu komunikacyjnego.

Jakie postulaty konserwatorskie?

Autorka dokumentacji wykazała już w 2004 roku, że konieczne jest "opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego w uzgodnieniu ze służbami konserwatorskimi; wskazane zachowanie zabytkowej sieci ulicznej i  odtworzenie tradycyjnych układów  wnętrz, przy czym należy wykorzystać malownicze walory położenia Kruszwicy  nad Gopłem, z którego w pełni nie  korzysta się obecnie w kształtowaniu  sylwety miasta. W celu korekty układów  przestrzennych i „otwarcia” miasta na jezioro trzeba dokonać  odpowiednich zmian".

Kalendarium administracyjne Kruszwicy

• XII–XIV w. kasztelania Kruszwica w księstwie mazowieckim (do 1231), kujawskim (1231–1267), inowrocławskim (1267–1282, 1300–1327), brzesko-kujawskim (1282–1300), Królestwie Polskim (od 1327)
• po 1350–1772 – powiat Kruszwica w województwie brzesko-kujawskim
• 1772–1807 – powiat Inowrocław w obwodzie noteckim prowincji Prusy Zachodnie
• 1807–1815 – powiat Inowrocław w departamencie bydgoskim Księstwa Warszawskiego
• 1815–1886 – powiat Inowrocław w regencji bydgoskiej prowincji poznańskiej
• (do 1848 r. oficjalnie zwanej Wielkim Księstwem Poznańskim)
• 1886–1919 – powiat Strzelno w regencji bydgoskiej prowincji poznańskiej
• 1919–1931 – powiat Strzelno w województwie poznańskim
• 1931–1938 – powiat Mogilno w tymże województwie
• 1938–1939 – powiat Inowrocław w województwie pomorskim
• 1939–1940 – powiat Mogilno w regencji inowrocławskiej Okręgu Rzeszy Poznań,
• od 29 I 1940 w Kraju Warty (Reichsgau Posen, później Wartheland)
• 1940–1945 – powiat i regencja Inowrocław w Kraju Warty
• 1945–1975 – powiat Inowrocław w województwie bydgoskim (do 1950 r. pomorskim)
• 1975–1998 – gmina Kruszwica w województwie bydgoskim
• od 1999 – powiat Inowrocław w województwie kujawsko-pomorskim

Dawniej w obrębie dzisiejszego miasta funkcjonowały dwie wyspy: większa, zwana Grodową lub Zamkową, oraz mniejsza, Rzepna. Pierwsza z nich – od VIII do XIII wieku oraz ponownie od XVII wieku – funkcjonowała jako półwysep połączony z zachodnim brzegiem jeziora. Ostrów Rzepowski, który pierwotnie stanowił osobną wyspę, został z czasem włączony do większego półwyspu poprzez groblę usypaną w 1922 roku.

Najstarsze znane ślady osadnictwa na terenie dzisiejszej Kruszwicy pochodzą z młodszej epoki kamienia, około 4200–1700 lat p.n.e. W kolejnych epokach, szczególnie w okresie brązu (ok. 1000–800 p.n.e.), obserwowano intensyfikację osadnictwa związaną z kulturą łużycką. W okresie halsztackim (ok. 500–400 p.n.e.) na Ostrowie Rzepowskim powstał warowny gród, który uległ zniszczeniu podczas najazdu koczowniczych plemion.

Wczesne średniowiecze (ok. 400–800 r.) przyniosło rozwój jednej osady na zachodnim brzegu Gopła, w rejonie dzisiejszego Rynku. W kolejnych stuleciach (800–950) pojawiły się kolejne trzy osady, rozmieszczone po obu stronach jeziora oraz w rejonie dzisiejszej kolegiaty.

W X wieku zanikły dwa północne ośrodki osadnicze, a na ich miejscu powstały nowe: na Ostrowie Rzepowskim, przy obecnych ulicach Kolegiackiej i Kościuszki oraz w pobliżu wieży ciśnień przy ul. Portowej. Na przełomie X i XI wieku wzniesiono nowy gród o powierzchni ok. 2 ha, obwarowany wałem drewniano-ziemnym. W jego centrum w połowie XI wieku stanęła murowana kolegiata św. Wita, a przeprawę przez jezioro ułatwiał drewniany most, łączący gród ze wschodnim brzegiem.

Przez XI wiek kontynuowany był rozwój osadniczy – odradzały się wcześniejsze osiedla, wznoszono też nowe, w tym przypuszczalnie świątynię św. Klemensa. Okres ten zakończyła klęska wojsk kruszwickich w bitwie między księciem Władysławem Hermanem a jego synem Zbigniewem (1093–1096). Gród został zdobyty, spalony, a romańska kolegiata zniszczona.

Po tych wydarzeniach podjęto próbę odbudowy centrum osadniczego po wschodniej stronie jeziora. Władysław Herman lub Zbigniew ufundowali kolegiatę św. Piotra (ukończoną w I połowie XII wieku), wokół której w kolejnych stuleciach rozwijały się zabudowania kanoników oraz cmentarz, poszerzony w XVI wieku.

[POGODA]1751743930789[/POGODA]

[DAWNY]1751743942660[/DAWNY]

Jak wyjaśnia Bogna Derkowska-Kostkowska na przestrzeni wieków struktura urbanistyczna Kruszwicy ulegała istotnym przekształceniom, w których wyraźnie zaznacza się rozwój i zmiany funkcji przestrzennych poszczególnych rejonów miasta.

Już w XII wieku, na terenie obecnej ulicy Kolegiackiej, ukształtowały się dwa ośrodki osadnicze: Świątniki i Probostwo, będące własnością miejscowej kapituły kolegiackiej. Z czasem, najpóźniej w XVI stuleciu, przekształciły się one w niewielkie folwarki. Obie te osady oraz kolegiatę połączono z zachodnim brzegiem jeziora Gopło za pomocą drewnianego mostu, funkcjonującego do połowy XIV wieku.

Na południe od wspomnianych osad, w obrębie osiedla z X wieku (rejon ulic Kolegiackiej i Kościuszki), wzniesiono w drugiej połowie XII wieku kościół pw. św. Gotarda, otoczony cmentarzem. Świątynia ta funkcjonowała do XV wieku, a pochówków zaniechano w następnym stuleciu. W pobliżu, na terenie Grodztwa, które od początku XVII wieku pełniło funkcję folwarku kruszwickiego starosty, powstał dwór starościński oraz kaplica św. Stanisława (1755–1856).

W XII wieku doszło do znaczących przemian na półwyspie grodowym. Po militarnej klęsce lokalnej ludności zniwelowano wały grodu, a na ich miejscu powstała otwarta osada o charakterze rzemieślniczo-handlowym. Na miejscu zniszczonej kolegiaty św. Wita wzniesiono najpierw świątynię drewnianą, a następnie kaplicę ceglaną, rozebraną w XIV wieku. Południowa część osady została w XIII wieku zaadaptowana na niewielki gródek obronny, który spłonął w 1271 roku, ale wkrótce został odbudowany. Kolejna progresja wód Gopła przekształciła półwysep w wyspę – tzw. Wyspę Grodową – połączoną z lądem mostem drewnianym. Około połowy XIV wieku król Kazimierz Wielki polecił wznieść na tym terenie ceglaną warownię, co doprowadziło do likwidacji wcześniejszej osady, z racji budowy zamkowych fos. Zamek funkcjonował do 1657 roku, kiedy to został spalony przez wojska szwedzkie. Na północnym skraju wyspy w XV–XVI wieku istniała kaplica św. Stanisława, otoczona cmentarzem czynnym do XVIII wieku.

Osobny ośrodek funkcjonował na Ostrowie Rzepowskim – wyspie zamieszkałej od X do połowy XIV wieku. W późniejszych wiekach urządzono tam cmentarz, na którym grzebano mieszkańców okolicznych osad, m.in. Grodztwa i Łagiewnik.

Na zachodnim brzegu Gopła istniały w XII i XIII wieku dwie osady: jedna przy kościele św. Klemensa (teren obecnej wschodniej pierzei Rynku), druga, starsza, naprzeciwko kolegiaty św. Piotra. Przed 1303 rokiem, a najprawdopodobniej w drugiej połowie XIII wieku, książęta lokowali tu miasto na prawie magdeburskim. Wytyczono Rynek oraz sieć uliczną. Na północ od rynku rozwinęło się przedmieście o charakterze rolniczym.

Granice średniowiecznej Kruszwicy obejmowały północny obszar do obecnej Alei Lipowej, zachodni – do ul. Młyńskiej, wschodni – do Gopła, a południowy mógł sięgać do okolic obecnej ul. Sportowej. Wójtostwo, które obejmowało m.in. tereny dzisiejszych Łagiewnik, zostało wykupione przez króla przed 1616 rokiem. Na jego obszarze powstał zamkowy folwark. Kościół św. Klemensa funkcjonował jako parafia miejska do XV wieku, po czym utracił ten status na rzecz kolegiaty św. Piotra.

Miasto do I rozbioru Polski było drewniane i kilkukrotnie niszczone przez pożary – w tym w 1501 i 1657 roku. Od XV wieku Kruszwica stopniowo traciła na znaczeniu z powodu przesunięcia szlaków handlowych. W 1657 roku zanotowano jedynie ośmiu mieszczan, a w 1767 r. miasto całkowicie opustoszało.

Po 1772 roku, w wyniku przyłączenia Kruszwicy do Królestwa Pruskiego, rozpoczął się proces odbudowy. Już w 1773 r. upaństwowiono m.in. Świątniki i Probostwo, a wraz z Grodztwem i Półwyspem Rzepowskim utworzono jednostkę administracyjną Kruszwica-Wieś. Z czasem tereny te zostały włączone do miasta (1934), a pod koniec XIX wieku Grodztwo zostało nabyte przez niemiecką rodzinę Heynów.

- Od 57 mieszkańców w 1772 r. do 639 w 1861 r. W mieście pojawili się Niemcy, w większości protestanci, którzy w 1785 r. założyli tu parafię ewangelicką. Na początku XIX w. osiedli nad Gopłem Żydzi, którzy swoją gminę wyznaniową powołali do życia w 1826 r. Ci pierwsi pobudowali w połowie XIX w. na placu rynkowym neoromański kościół ewangelicki (rozbiórka w 1945 r.), ci drudzy zaś w 1863 r. postawili synagogę przy ul. Poznańskiej (rozbiórka na przełomie 19391940 r.).- wyjaśnia Bogna Derkowska-Kostkowska.

Początek dynamicznego rozwoju gospodarczego nastąpił po budowie cukrowni w 1881 r., która zapoczątkowała rozwój przemysłowego przedmieścia przy obecnej ul. Niepodległości. Do ważnych inwestycji zaliczyć należy również dworzec kolejowy, rzeźnię miejską, gazownię, szkołę katolicką, mleczarnię oraz zakłady tłuszczowe i wytwórnię win. W latach 60. i 70. XX wieku powstały nowe osiedla mieszkaniowe, co znacząco wpłynęło na kształt urbanistyczny miasta. Do tego czasu powierzchnia Kruszwicy wzrosła z 168 ha (1885) do około 400 ha (1934). W 1965 r. miasto liczyło blisko 7000 mieszkańców. Większość placów i ulic w Kruszwicy została wybrukowana i zaopatrzona w chodniki już w drugiej połowie XIX i pierwszej połowie XX wieku.

Co z drogami?

Zmiany w układzie komunikacyjnym dawnej Kruszwicy: historyczne drogi i rozwój przestrzenny miasta

W historycznym układzie urbanistycznym Kruszwicy szczególne znaczenie odgrywały drogi prowadzące z rynku w kierunku przeprawy na jeziorze Gopło. Jedna z nich, wychodząca z południowo-wschodniego naroża placu rynkowego, biegła łukiem w stronę kolegiaty św. Piotra, a dalej przez tereny bagienne w rejonie Bachorzy do Inowrocławia. Inna droga, nadchodząca od strony Poznania, rozdzielała się na dwie odnogi przed osiągnięciem rynku, tworząc lejkowaty plac o kształcie zbliżonym do trapezu, stanowiący południową pierzeję rynkową.

Wschodnia odnoga wspomnianego traktu poznańskiego prowadziła do obecnie ślepej ul. Piasta lub ul. Zamkowej, która także wychodziła z południowo-wschodniego naroża rynku. Obie trasy umożliwiały dostęp do przeprawy na jeziorze – w zależności od poziomu wody – w kierunku Półwyspu Grodowego lub nieistniejącej już Wyspy Grodowej. Analiza planu miasta z 1837 roku wskazuje, że w tym czasie południowa pierzeja rynku pozostawała niezabudowana. Zmiana nastąpiła na przełomie XIX i XX wieku, kiedy wzniesiono tam kamienice i poszerzono dawną odnogę drogi, tworząc niewielki trójkątny plac. Nowy plac nazwano Nowym Rynkiem (Neuer Markt), a od 1919 roku Starym Rynkiem – nazwą rozróżniającą go od znacznie starszego Rynku.

Historyczne pochodzenie zachowała także ul. Niepodległości, wychodząca z północno-zachodniego naroża rynku. Obecnie stanowi ona główną drogę wylotową w kierunku Inowrocławia, jednak w I połowie XIX wieku miała jedynie znaczenie lokalne. Przebieg tej trasy uzupełniono w 1935 roku poprzez wytyczenie ul. Adama Mickiewicza, biegnącej w stronę zachodnią.

W północnej części prawobrzeżnego Zagopla główną oś komunikacyjną tworzy ul. Kolegiacka, której przedłużeniem w kierunku południowym jest ul. Nadgoplańska, rozpoczynająca się na skrzyżowaniu z ul. Kościuszki.

Na obszarze Półwyspu Rzepowskiego układ drogowy kształtuje się wokół ul. Zamkowej, z którą łączy się ul. Popiela – droga o metryce sięgającej XIX wieku. W 1931 roku wytyczono promenadę Podzamcze, a dawną Wyspę Grodową połączono z Ostrowem Rzepowskim groblą z 1922 roku. Na jej terenie urządzono park miejski. W północnej części półwyspu, w 1934 roku, powstała również ul. Portowa.

Kruszwica - niewykorzystany potencjał

Zdaniem konserwatorki w 2004 roku Kruszwicy towarzyszy " brak koncepcji kształtowania zespołu miejskiego poza strefą staromiejską oraz nieprzemyślane działania architektoniczne na jej obszarze sprawiły, że widoki miasta pełne są niekorzystnych kontrastów".

-  Sylweta miasta od północnego zachodu została zdominowana przez ogromne kompleksy zabudowań Kujawskich Zakładów Przemysłu Tłuszczowego oraz kruszwickiej cukrowni; od północy (z Gopła) – przez wieżę ciśnień i Mysią Wieżę; od północnego wschodu – przez współczesne bloki mieszkalne Zagopla; od wschodu – przez wspomniane blokowiska Zagopla; od południowego zachodu – przez bryłę Kujawskiej Wytwórni Win; od południa (z Gopła) – przez Mysią Wieżę; od południowego wschodu – przez blokowiska Zagopla; od zachodu – podobnie jak od północnego zachodu – zabudowa przemysłowa. W panoramach miasta natomiast całkowicie ginie romańska kolegiata, której bryłę skrywa rosnący wokół niej starodrzew. Również widok na Mysią Wieżę z przebiegającej przez miasto drogi krajowej nr 62 na odcinku pokrywającym się z ulicami Zamkową i Kościuszki został powtórnie oszpecony m.in. prostopołaciową, niedostosowaną do otoczenia bryłą hali handlowej. Również układ widokowy ulic pozostaje niekorzystnie zmieniony niedopasowaną stylistycznie, gabarytowo i funkcjonalnie zabudową, a także przez widoczny brak dbałości o estetykę otoczenia ulic i nieruchomości zwłaszcza na ich zapleczach. Widoki nabrzeża wprowadzone w linii brzegowej, niestetyczna, zaniedbana zabudowa oraz nieuporządkowanie linii brzegowej tracą w sposób zdecydowany na naturalnej malowniczości - wyjaśniła w dokumentacji autorka.

[ZT]43355[/ZT]

[ZT]43665[/ZT]

Po 1945 roku wnętrza większości ulic utraciły walory krajobrazowe, typowe dla historycznych zespołów miejskich

Kruszwica posiada dwa place rynkowe: Rynek i Stary Rynek. Pierwszy z nich, o metryce sięgającej początków miasta, odegrał istotną rolę w kształtowaniu układu przestrzennego. Wraz z upływem lat był on przekształcany w wyniku zmian w organizacji komunikacyjnej, zabudowie pierzejowej oraz funkcjonalnym zagospodarowaniu centralnej części miasta. Stary Rynek, mimo swej nazwy, ukształtował się dopiero w XIX wieku i do dziś zachował pierwotny układ przestrzenny, pełniąc funkcję zamknięcia południowej części dzielnicy staromiejskiej.

Rynek, który otaczało dawniej lokacyjne miasto, utracił swój pierwotny charakter. Obecnie w jego północnej części znajduje się skwer, natomiast południowa część pełni funkcję dworca autobusowego. Pomimo zachowania linii zabudowy, pierzeje rynkowe są zabudowane budynkami o znacznie zróżnicowanych gabarytach, stylistyce i jakości wykonania. Od domów parterowych po dwupiętrowe kamienice, obecne są również budynki tymczasowe, jak baraki handlowe, co wpływa na odczuwalny brak harmonii przestrzennej.

Zabudowa ulic wychodzących z rynku oraz pozostałych części miasta również wykazuje znaczne zróżnicowanie. Dominuje architektura z przełomu XIX i XX wieku, jednak wiele obiektów jest zaniedbanych, w złym stanie technicznym lub przebudowanych bez uwzględnienia historycznego kontekstu. Zjawisko to pogłębiają obecne w sąsiedztwie budynki współczesne, które nie współgrają pod względem gabarytów i stylistyki z historyczną tkanką miejską.

Niejednolity układ przestrzenny oraz brak wyraźnych norm wysokościowych, szczególnie widoczny od końca XIX wieku, doprowadziły do powstania chaotycznej zabudowy. Po 1945 roku wnętrza większości ulic utraciły walory krajobrazowe, typowe dla historycznych zespołów miejskich. Zmiany te spowodowane były także złym stanem technicznym obiektów oraz przebudowami prowadzonymi bez poszanowania zasad ochrony konserwatorskiej.

Wnętrza ulic są również niespójne z uwagi na odejście od historycznych linii zabudowy i lokalizację małogabarytowych obiektów handlowych na działkach o potencjale większej zabudowy. Wyjątkiem pozostają Stary Rynek i ul. Niepodległości, które cechuje korzystne ukształtowanie przestrzeni miejskiej.

Odmiennie kształtuje się sytuacja w rejonie ul. Zamkowej, gdzie dominują zabudowania warsztatowo-gospodarcze po stronie północnej oraz duży budynek hali handlowej po stronie południowej. Tego typu zabudowa koliduje wizualnie z widocznymi w tle ruinami zamku i Mysią Wieżą, podobnie jak nowoczesne budynki zlokalizowane wzdłuż ul. Podzamcze.

W ujęciu ogólnym, wnętrza miejskie Kruszwicy charakteryzują się znacznym stopniem zaniedbania. Przeważają w nich małe obiekty gospodarcze, często w złym stanie technicznym, co negatywnie wpływa na estetykę i spójność urbanistyczną miasta.

[ZT]42713[/ZT]  
[ZT]42283[/ZT]  
[ZT]42093[/ZT]  
[ZT]42082[/ZT]  
[ZT]41890[/ZT]  
[ZT]41872[/ZT]  
[ZT]41687[/ZT]  
[ZT]41529[/ZT]  
[ZT]41502[/ZT]  
[ZT]41264[/ZT]  
[ZT]41243[/ZT]  
[ZT]41066[/ZT]  
[ZT]41059[/ZT]  
[ZT]40905[/ZT]  
[ZT]40887[/ZT]  
[ZT]40706[/ZT]  
[ZT]40686[/ZT]  
[ZT]40488[/ZT]  
[ZT]40470[/ZT]  
[ZT]40285[/ZT]  
[ZT]40278[/ZT]  
[ZT]40114[/ZT]  
[ZT]40061[/ZT]  
[ZT]39894[/ZT]