Wolny handel w odwrocie? Nowy raport WEI ostrzega przed kosztami protekcjonizmu

• Warszawski Instytut Ekonomiczny (WEI) opublikował nowy raport dotyczący narastającego trendu protekcjonizmu w światowej gospodarce.

• Z opracowania wynika, że coraz więcej państw wprowadza bariery handlowe – takie jak cła, subsydia czy regulacje produktowe – w celu ochrony własnych rynków.

• Zjawisko to, mimo lekkiego spowolnienia w 2024 roku, utrzymuje się na wysokim poziomie.

Z raportu pt. „Zmartwychwstanie groźnej idei – argumenty za protekcjonizmem w zderzeniu z wiedzą ekonomiczną”, autorstwa dr. Przemysława Rapki, wynika, że obecnie rocznie notuje się od 200 do 600 nowych działań protekcjonistycznych, co stanowi dwukrotność poziomu sprzed dekady.

Autor raportu wskazuje, że protekcjonizm to współczesna forma dawnych koncepcji merkantylistycznych, w których nadrzędnym celem nie jest rozwój gospodarczy, lecz wzmacnianie siły państwa. Zjawisko to łączy środowiska zarówno skrajnie lewicowe, jak i prawicowe, które postulują ochronę rynku przed zagraniczną konkurencją.

W raporcie omówiono sześć głównych argumentów zwolenników protekcjonizmu, w tym: ochronę rozwijających się branż, tworzenie miejsc pracy, poprawę bilansu handlowego oraz bezpieczeństwo strategiczne. Autor podkreśla jednak, że 90% ekonomistów uznaje protekcjonizm za szkodliwy dla dobrobytu gospodarczego.

W dokumencie wskazano również, że działania tego typu mogą prowadzić do eskalacji napięć handlowych. Przykładem może być wojna celna pomiędzy USA a Chinami, która według szacunków doprowadziła do miliardowych strat po obu stronach.

Raport zwraca także uwagę na zjawisko „przewagi komparatywnej”, jako kluczowego mechanizmu napędzającego dobrobyt w warunkach wolnego handlu. Autorzy ostrzegają, że rezygnacja z tego modelu grozi ograniczeniem specjalizacji i zerwaniem z globalnymi łańcuchami dostaw.

Na koniec raport przypomina wydarzenia z lat 30. XX wieku, kiedy to podwyższenie ceł przez USA doprowadziło do globalnego załamania handlu i wzrostu napięć międzynarodowych. Eksperci WEI apelują o rozwagę i przestrzegają przed powtórzeniem tych błędów.