Kruszwickie adresy z przeszłości: Budynek mieszkalny z 1870 roku

09:21, 31.05.2025 Aktualizacja: 09:40, 31.05.2025

Skomentuj

Kontynuujemy nowy cykl materiałów na portalu MojaKruszwica.pl. Zarówno w sobotę, jak i w niedzielę publikujemy historię kruszwickich kamienic i domów.
Prezentowane informacje pochodzą z dokumentów publicznych, archiwów państwowych oraz ksiąg wieczystych spisywanych przez urzędników w XX wieku.
Tym razem przenosimy się na ulicę Niepodległości, a dokładnie budynku mieszkalnego z 1870 roku.

Choć dziś budynek wygląda solidnie i dobrze to jego historia sięga 1870 roku. Mowa o budynku mieszkalnym naprzeciwko Cukrowni Kruszwica, przy ulicy Niepodległości.

Budynek był przez lata wykorzystywany jako miejsce zamieszkania dla pracowników Cukrowni w Kruszwicy, która była właścicielem obiektu. Zdjęcie w latach 70. XX wieku wykonał Wiktor Najder, a pomiar i wykreślenie rzutu zrealizowała Janina Filipska w 1979 roku.

Co wiemy o budynku?

Zaskakaujące jest to, że początki obiektu sięgają 1870 roku. W dokumentacji widnieje nazwisko Ferdinanda Winklera, rzeźnika, który był właścicielem działki i obiektu w latach 1883-1890. W 1907 właścicielem został kupiec Juliusz Wrzesiński i był nim do 1918 roku kiedy to przejęła budynek Cukrownia Kruszwica.

W 1910 roku dom mieszkalny zawierał skrzydło boczne lewe, ubikację, podwórze, ogród, budynek tylny oraz stajnię z mieszkaniem.

W 1897 roku zezwolenie na budowę stolarni i kuźni otrzymał piekarz Wiśniewski. W 1909 roku Juliusz Wrzesiński otrzymał pozwolenie na budowę i przebudowę skrzydła bocznego. prace prowadził Carl Guenter.

W 1929 roku przy warsztacie Sawickiego rozpoczęto budowę komina.

Obiekt zawiera skromne cechy historyzmu. Styl architektoniczny budynku przy ulicy Niepodległości

Budynek zlokalizowany przy ulicy Niepodległości to ciekawy przykład architektury miejskiej o cechach eklektycznych. Usytuowany nieco w głębi pierzei ulicznej, wyróżnia się formą i detalami charakterystycznymi dla przełomu XIX i XX wieku.

Gmach został założony na planie litery „L”, co nadaje mu zwartą i funkcjonalną bryłę. Zbudowany z cegły, tynkowany i podpiwniczony, prezentuje typowy dla tego okresu dwukondygnacyjny układ. Budynek główny ma aż dziewięć osi, co nadaje elewacji frontowej rytmiczny i harmonijny układ.

Pierwotnie wejście główne znajdowało się w czwartym przęśle od prawej strony, obecnie jednak zostało zamurowane. Elewację zdobią proste, prostokątne okna, w niektórych kondygnacjach ujęte w malowane opaski, co nadaje całości elegancki, a zarazem skromny wyraz. Szczególną uwagę zwracają niewielkie, prostokątne okienka zdwojone w kondygnacji poddasza, które wraz z dwuspadowym dachem krytym papą dopełniają kompozycji budynku.

Cennym elementem wnętrza jest zachowana stolarka okienna oraz detale klatki schodowej z toczonymi tralkami, co świadczy o dbałości o detal w czasach powstawania obiektu. Drewniane stropy i więźba dachowa to kolejne elementy, które wskazują na tradycyjne techniki budowlane zastosowane w tym budynku.

Styl obiektu można określić jako eklektyczny z elementami klasycyzującymi. Łączy w sobie skromność miejskiego budownictwa czynszowego z elementami zdobniczymi, które nadają mu reprezentacyjny, choć nie przesadnie monumentalny charakter. Jest to przykład solidnego rzemiosła budowlanego i dbałości o proporcje oraz funkcjonalność – cechy typowe dla budynków wznoszonych na przełomie XIX i XX wieku w śródmiejskich dzielnicach.

Ogrzewanie piecowe, oświetlenie elektryczne oraz kanalizacja wskazują na modernizacje przeprowadzane w późniejszych latach użytkowania budynku, co pozwalało mu służyć mieszkańcom przez kolejne dziesięciolecia.