Dyskusja o dwukadencyjności burmistrzów w samorządach. Komentarz Witolda Gawdy

• Witold Gawda, socjolog, były wiceburmistrz Łomianek i wiceprezes Kongresu Ruchów Miejskich, opublikował komentarz dotyczący zasad ograniczających liczbę kadencji wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.

• W swoim wystąpieniu odniósł się do argumentów przeciwników obowiązujących przepisów, które wprowadzają maksymalnie dwie kadencje na stanowiskach wykonawczych w samorządach.

„Obecne ograniczenie do dwóch kadencji maksymalnego okresu sprawowania władzy przez wójtów, burmistrzów i prezydentów miast doprowadzi do prawdziwego armagedonu – tak twierdzą niektórzy włodarze. Tyle że ten obraz jest mocno przesadzony.”

Gawda stwierdził, że teza o niekonstytucyjności dwukadencyjności jest nieuzasadniona, ponieważ Konstytucja RP odsyła kwestie dotyczące wyborów organów samorządu do regulacji ustawowej. Wskazał, że opinie w tej sprawie są zróżnicowane, a Biuro Ekspertyz Kancelarii Sejmu przytacza zarówno argumenty za, jak i przeciw takiemu rozwiązaniu.

„Konstytucja w art. 169 ust. 3 uregulowanie kwestii wyboru organów wykonawczych JST odsyła do ustaw, niczego w tej materii nie stanowiąc. Nie ma tu żadnej oczywistości, wbrew lamentowi ‘włodarzy’.”

Autor odniósł się również do twierdzeń, jakoby ograniczenie liczby kadencji zagrażało bezpieczeństwu państwa. W jego ocenie przygotowanie samorządów do sytuacji kryzysowych powinno opierać się na stabilnych strukturach urzędniczych, a nie na osobach pełniących funkcje polityczne.

„Zamiast opierać podstawy bezpieczeństwa miast na burmistrzach i prezydentach, trzeba budować stabilną kadrę urzędników samorządowych i stworzyć autonomiczny korpus lokalnej służby cywilnej.”

W komentarzu poruszono także kwestie dotyczące kontroli społecznej. Zdaniem Gawdy, w praktyce mieszkańcy mają ograniczoną możliwość nadzorowania władz lokalnych, ponieważ rady gmin i miast często są zależne od włodarzy, których teoretycznie powinny kontrolować.

„Sprawczość mieszkańców w realizacji kontroli władzy jest zerowa. Faktycznie mogą oni co najwyżej o coś władcę miasta poprosić podczas spaceru po mieście.”

Gawda wskazał również, że dwukadencyjność może zwiększyć równość szans wyborczych, ponieważ urzędujący włodarze dysponują znaczną przewagą w postaci dostępu do zasobów publicznych, mediów i lokalnych struktur. Według niego, rozwiązanie to sprzyja rotacji i odświeżeniu lokalnej sceny politycznej.

Urzędujący „włodarz” ma jednak nie tylko wszelkie przewagi nad każdym kandydatem, który odważyłby się z nim konkurować – ma też możliwości formalnego i nieformalnego wywierania presji na wyborców, ich rodziny i środowisko. Choćby jako często największy pracodawca w okolicy i zleceniodawca.Dwukadencyjność wprowadza więc rozwiązanie urealniające przynajmniej co dwie kadencje możliwość swobodnego wyboru  niezakłóconą tymi uprzywilejowującymi czynnikami.

W odniesieniu do argumentu o rzekomym zniechęcaniu młodych do kandydowania, Gawda zwrócił uwagę, że współczesne kariery zawodowe charakteryzują się dużą mobilnością, a dziesięć lat pełnienia funkcji samorządowej to okres wystarczający na realizację planów.

„Średni czas pełnienia funkcji prezesa zarządu w największych światowych firmach wynosi 5 lat. To nie zniechęca młodych do kariery – przeciwnie, sprzyja rozwojowi.”

W podsumowaniu autor stwierdził, że utrzymanie dwukadencyjności jest konsekwencją słabości mechanizmów kontroli społecznej. Jego zdaniem, w przyszłości należałoby skupić się na budowie silnej, stabilnej administracji lokalnej i wzmocnieniu udziału mieszkańców w procesach decyzyjnych.

„Usuńmy wspólnie przyczynę, dla której trzeba było wprowadzić dwukadencyjność, a reguła ta straci rację bytu.”

Cały komentarz przeczytasz tutaj.

[ZT]47201[/ZT]

[ZT]47200[/ZT]

 [ZT]47180[/ZT]