Archeologiczne kłamstwo pod Kruszwicą: Powołują się na odkrycie, którego nie ma

• Jak w prosty sposób można zafałszować historię? Wystarczy założyć kilka stron na darmowych szablonach i nawiązać jeden kontakt z Polską Agencją Prasową, aby zalać kraj nieprawdziwymi informacjami.

• Tak właśnie stało się w 2019 roku, kiedy do mediów trafiła wiadomość o rzekomym odkryciu archeologicznej konstrukcji w Mietlicy.

• Co gorsza, kłamstwo jest wciąż powielane i linkowane jako… źródło. Bezrefleksyjnie korzystają z tego studenci historii.

• Historia "mietlickiego kłamstwa" to nauczka, aby dokładnie weryfikować źródła i sprawdzać, kto tworzy i przekazuje informacje.

Sprawa jest wysoce szkodliwa, ponieważ dziś te materiały służą jako źródła do prac dyplomowych i innych opracowań, które trafiają do Internetu i tym samym powielają nieprawdziwe doniesienia medialne.

Czy organizatorzy „mietlickiego” kłamstwa zdają sobie sprawę z tego, co zrobili polskiej nauce?

Cofnijmy się do roku 2019. W listopadzie pojawiła się informacja o rzekomej konstrukcji odkrytej przez Roberta Wyrostkiewicza. W napisanym przez siebie tekście sugerował możliwość odnalezienia drewnianej konstrukcji, która miała być grodem w Mietlicy, rozlokowanym wzdłuż jeziora Gopło.

Tekst został opublikowany na nieistniejącym już portalu ikruszwica.pl, który od 2018 roku wspierał lokalne władze samorządowe oraz wojewodę Mikołaja Bogdanowicza. Artykuł miał na celu zdobycie zasięgów i poprawę pozycjonowania portalu w wyszukiwarce Google. Wykorzystano do tego Polską Agencję Prasową, która w tamtym czasie podpisała szereg umów z mediami lokalnymi i ogólnopolskimi. PAP od lat wymienia się z nimi materiałami – czasem bezrefleksyjnie. Sensacyjne wiadomości rozniosły się po kraju lotem błyskawicy, choć od początku były nieprawdziwe. Nieprawdziwe treści powieliło nawet ówczesne Ministerstwo Edukacji Narodowej. Do dziś są one dostępne na stronie ministerstwa. 

[ZT]43558[/ZT]

Co rzekomo odkryto?

W informacji przekazanej PAP poinformowano o odkryciu drewnianej konstrukcji związanej z grodem w Mietlicy oraz zapowiedziano dalsze badania w ramach projektu „Misja Pogotowie Archeologiczne” – strony założonej również przez wspomnianego autora. Poinformowano w tekście, że patronat honorowy nad projektem objął wojewoda kujawsko-pomorski Mikołaj Bogdanowicz aby uwiarygodnić informację.

Na tym jednak się skończyło. Fikcyjne odkrycie szybko powieliły nawet portale branżowe związane z historią. W materiale powoływano się m.in. na obecność Goplan w tym miejscu oraz… zapowiedź poszukiwań „przy wsparciu pasjonatów historii z wykrywaczami metalu, których wiedzę i umiejętności należy dobrze wykorzystać”. Autor od lat wspierał to środowisko i sam do niego należał. W tekście wykorzystano okazję do promocji tego typu rozwiązań. 

Dalszych badań nie przeprowadzono. O patronacie również zrobiło się cicho.

Sprawa zakończyła się równie szybko, jak się zaczęła – być może dlatego, że już kilka dni później do informacji odniósł się Janusz Owczarek, regionalista znający historię tego miejsca. Przypomnijmy, że MojaKruszwica.pl była jedynym portalem, który poddał w wątpliwość autentyczność „odkrycia archeologicznego”.

– Takich miejsc nad brzegami jeziora Gopło jest kilkadziesiąt. Są to umocnienia brzegu wykonane na potrzeby transportu wodnego. Najstarsze mają ponad 100 lat – wyjaśniał kilka dni po ogłoszeniu „odkrycia” Janusz Owczarek, który opracował aż 36 takich lokalizacji wokół jeziora Gopło.

Jak podał regionalista, konstrukcje tego typu znajdują się m.in. w Mietlicy, Kicku, Tarnówku, Kruszwicy, Racicach, Lachmirowicach, Siemonkach, Łuszczewie, Mielnicy i wielu innych miejscach.

– Woda od zarania dziejów była wykorzystywana do przemieszczania się ludzi i transportu towarów. To absolutnie determinowało rozwój danego ośrodka – komunikacja była i nadal jest podstawą rozwoju. Brak utwardzonych dróg zmuszał do budowy całej infrastruktury żeglugi. Wraz z procesem industrializacji pojawił się także transport kolejką wąskotorową (Cukrownia Kruszwica) – napisał w listopadzie 2019 roku Janusz Owczarek.

– W kilku fotografiach odnoszę się do transportu kolejką cukrowniczą i po jeziorze Gopło... oraz do wpisanych w krajobraz nabrzeży pozostałości po tzw. „bolwerkach” (nazwa pochodzenia niemieckiego, odnosząca się do umocnień), które – jak się okazuje – nie wszystkim są znane – dodał regionalista.

Bez refleksji

Mimo poinformowania Polskiej Agencji Prasowej o nieprawdziwym charakterze publikacji i konieczności sprostowania lub wyjaśnienia, postanowiono niczego nie zmieniać, a dziś informacje o tym stanowią źródła dla kolejnych prac dyplomowych. Znajdziemy je również w popularnej wikipedii. Może dlatego, że sfingowana i nigdy nie sprostowana informacja znalazła się na stronie ministerstwa.

W 2023 roku autor publikacji przyznał portalowi MojaKruszwica.pl, że odkrycia nie było, a jego celem było wsparcie konkurencyjnego portalu w Kruszwicy. Ulokowanie nazwy portalu na rządowej stronie było bardzo sprytne. Rządowe strony są bowiem traktowane jako te najbardziej rzetelne i sprawdzone. Jak widzimy nie w tym przypadku.

Mimo świadomości błędu autor nie zdecydował się jednak na jego naprawienie, a kłamstwo pokutuje do dziś.

[ZT]43551[/ZT]

[ZT]43550[/ZT]

[DAWNY]1751264617255[/DAWNY]