Takich zdjęć dawnej Kruszwicy jeszcze nie widziałeś! Niemieccy żołnierze na rynku

Takich zdjęć dawnej Kruszwicy jeszcze nie widziałeś. Tym razem swój album postanowił otworzyć przed czytelnikami portalu MojaKruszwica.pl Jerzy Kubacki. Kruszwiczanin, członek Nadgoplańskiego Towarzystwa Historycznego 

Zdjęcia obejmują okres II Wojny Światowej. Na fotografiach ujęto m.in. budynek dawnego domu mieszkalnego dyrektora cukrowni.

[FOTORELACJA]5919[/FOTORELACJA]

Obiekt powstał pod koniec XIX wieku i początkowo pełnił funkcję domu mieszkalnego dyrektora Cukrowni. W dokumentacji z 1901 roku odnotowano działkę zabudowaną o powierzchni 96 arów i 85 m². W 1910 roku pojawiają się zapisy dotyczące domu mieszkalnego, podwórza, ogrodu przydomowego, stajni oraz wozowni.

W 1923 roku wydano zezwolenie na rozbudowę willi dyrektora cukrowni. W 1928 roku wykonano przybudówkę, mającą pomieścić łazienkę oraz pokój mieszkalny. W 1932 roku w dokumentacji odnotowano budynek mieszkalny składający się z 14 izb (pokoi) i jednej kuchni. Teren otaczał ogród o powierzchni 2000 m² oraz sad o powierzchni 1500 m².

Na zdjęciach udostępnionych przez Jerzego Kubackiego widzimy ślady obecności niemieckiego okupanta. Przed budynkami powiewają niemieckie flagi, a przed szkołą przy ulicy Kasprowicza widać budkę żołnierską. 

Historia jednego zdjęcia: Ewangelicki kościół parafialny w Kruszwicy funkcjonował już w XIX wieku, choć formalne księgi metrykalne zaczęto prowadzić od około 1845 roku.

Duplikaty tych ksiąg – obejmujące chrzty, śluby i zgony pochodza z okresu 1818–1849. Początkowo (do 1845 r.) ewangelickie zapisy znajdowały się w księgach katolickich. Ewangelicka parafia należała do dekanatu Inowrocław i funkcjonowała w strukturze Kościoła Ewangelickiego (Unierte Evangelische Kirche). Według danych historycznych, Kruszwica – znana w XIX w. pod nazwą Kruschwitz – miała jedną parafię ewangelicką, co potwierdza zarówno liczba parafian (około 500‑600 w latach 60.–70. XIX w.). Na zdjęciu widok na kościół od strony południowej. 

Styl neogotycki, popularny w XIX wieku w zaborze pruskim. Cechy tego stylu: smukła, strzelista wieża z iglicą, symbolizująca dążenie ku niebu, ostrołukowe okna i blendy, czerwony klinkier (typowy dla niemieckich kościołów z tego okresu). Dwukondygnacyjna wieża z biforiami (arkadowe okno lub przeźrocze podzielone najczęściej kolumienką lub słupkiem na dwie części). Wyróżnia się piętrowa konstrukcja z podwójnymi, arkadowymi oknami (biforiami), co nadaje jej lekkości, mimo masywnego charakteru. Budowla była symetryczna i oszczędna w zdobieniach, co odróżnia ją od barokowych kościołów katolickich.

Charakterystyczne dla zborów ewangelickich funckjonalność, skromność i czytelność. Ruch drzew i cień wskazują na wczesne popołudnie. Potwierdza to też typowe kadrowanie pocztówek z tego okresu. Widoczny płot z kutego żelaza oddziela świątynię od ulicy. Umieszczenie zegara wskazuje na funkcję nie tylko religijną, ale i społeczną. Kościół był punktem odniesienia dla mieszkańców, zegar regulował życie miasta.

fot. oryginalne

[ZT]40233[/ZT]

[ZT]28851[/ZT]

[ZT]16015[/ZT]

[DAWNY]1752127873614[/DAWNY]

[ZT]43910[/ZT]

[ZT]43900[/ZT]