Na forum poświęconemu modelarstwu pojawiły się informacje na temat wagonów "Mątwy", których historia związana była m.in. z Cukrownią Kruszwica. Wiedzę na ten temat specjalnie dla czytelników portalu MojaKruszwica.pl przygotował pan Bartosz Dobrzyński.

Wagony typu "Mątwy", których modele można obserwować na forum poświęconemu modelarstwie były budowane na przełomie XIX i XX wieku. Służyły pierwotnie w Cukrowni Mątwy, następnie wraz z koleją zakładową tejże cukrowni zostały przejęte przez Cukrownię Kruszwica. Konstrukcja występowała w wersji z hamulcem i bez niego. Wagony obu wersji (405 i 362) zostały zachowane w Rogowie.

- Wagon jest szalenie prosty, niemniej jednak wersja ostateczna zostanie nieco przeprojektowana, aby uniknąć "bananowania" się ramy, wymaga też dopracowania blaszek (sprzęgi i podłoga). - informuje "Dobrzyn" czyli Bartosz Dobrzyński, moderator forum Prawdziwa kolej wąskotorowa, który przygotował dla naszych czytelników więcej informacji.

Wagony typu Mątwy w Cukrowni Kruszwica

Wagony typu "Mątwy" były budowane pomiędzy 1898 a 1910 rokiem prawdopodobnie przez firmę Krupp [1], chociaż inne źródło [2] podaje jako producenta warsztaty własne Cukrowni Mątwy. Możliwe jest też, że firma Krupp wykonała pewną ich ilość, natomiast pozostałe faktycznie powstały w Mątwach. Za tą drugą opcją przemawia fakt, że w pomiędzy 1950 a 1952 rokiem Cukrownia Kruszwica przejęła ich około 600 (sic!) sztuk.

Po przejęciu zostały one zaliczone do Grupy 1 i otrzymały numery od 345 do 960. Wagony miały ładowność 5 ton i masę własną około 2t. Używane były do końca istnienia kolei, chociaż pod koniec już tylko do przewozu wysłodków.

Na Kolei Wąskotorowej Rogów-Rawa-Biała zachowaliśmy dwie sztuki tych wagonów - jeden w wersji bez hamulca (362) oraz jeden z hamulcem (405).
Co ciekawe, nie są to jedyne zachowane wagony. Niemieckie stowarzyszenie Rhein-Sieg Eisenbahn zakupiło z likwidowanej kolei cukrowniczej przynajmniej cztery wagony, z których dwa to właśnie "Mątwiaki": https://de.wikipedia.org/wiki/Datei:Bröltalbahn-Denkmal-_Ehemaliger_Bahnhof_Hangelar.jpg
Wagony są nieco przebudowane, brakuje górnej części deskowania, ale to zdecydowanie ten typ:
https://www.bahnbilder.de/bild/Deut...enkmalgueterzug-der-broehltalbahn-der-in.html

Warto dodać, że "Mątwiaki" to nie jedyne wagony Cukrowni Kruszwica na Kolei Wąskotorowej Rogów-Rawa-Biała. Oprócz tego Fundacja Polskich Kolei Wąskotorowych ma w zbiorach wagony:
46, dwuosiowy, Zakłady Ostrowieckie, 1923-1924
254, dwuosiowy, warsztaty własne cukrowni
294, dwuosiowy, Wolski, Wiśniewski Inżynierowie (wol-Wis), 1923-1924
333, dwuosiowy, warsztaty kolejowe w Poznaniu 1940
362, 405 (opisane wyżej)
533, dwuosiowy, Orenstein und Koppel, pierwsza dekada XXw.
862, dwuosiowy, Zakłady Ostrowieckie 1928
900, dwuosiowy, Hoffman Breslau, 1903
914, dwuosiowy, producent nieznany, przełom XIX i XXw
1047, czteroosiowy, Ferrostal Katowice, 1928
1055, czteroosiowy, Ferrostal Katowice, 1928
1056, czteroosiowy, Ferrostal Katowice, 1928
1061, czteroosiowy, Ferrostal Katowice, 1928
Pług odśnieżny S77588,
Wrak wagonu motorowego MBd1-138

To chyba największa obecnie kolekcja taboru dawnej kolei cukrowniczej. Oprócz tego w naszych zbiorach znajdują się lokomotywy i wagony m.in. Cukrowni Dobre iTuczna. Większość z nich oczekuje renowacji, ale fizycznie istnieje i daje szanse odbudowy.

Źródła:
[1] Kolej Wąskotorowa Rogów - Rawa - Biała A. Tajchert, A. Wawrzyniak, M. Zajfert, 2014
[2] Kolej Wąskotorowa Cukrowni Kruszwica, część 4 - wagony towarowe B. Pokropiński, Świat kolei 5/2005

[ZT]18069[/ZT]

autor: Bartosz Dobrzyński